Column: Filiblunder
In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen schrijft politiek verslaggever Xander van der Wulp wekelijks een column, waarin hij de politieke gebeurtenissen van commentaar voorziet en een kijkje geeft achter de schermen.
Filiblunder
Bij de SP vonden ze het nogal een vondst van zichzelf. In een poging de verhoging van het eigen risico in de zorg te dwarsbomen, hadden ze een vertragingstactiek bedacht. ACHT Kamerleden vroegen in totaal ACHT uur spreektijd aan. Gretig stond SP-Kamerlid Renske Leijten de media te woord: "We zullen uitgebreid het woord voeren bij de wetsbehandeling volgende week. Ik ben eerlijk, ik zal er geen traan om laten als we de boel zo vertragen dat dit pas na de verkiezingen kan worden afgehandeld." Ze glimlachte erbij. Dit kon lang gaan duren. Mensen in het land werd gevraagd via de SP-site met de Kamerleden te delen wat een hoger eigen risico van 350 euro voor hen zou betekenen. Al die zorgen en klachten zouden worden voorgelezen door de SP'ers. Klagen over het nut van de actie had geen zin: "Kamerleden die klagen dat ze acht uur lang moeten luisteren naar de gevolgen van hun eigen beleid. Arme mensen!" Natuurlijk zou het niet lukken om het hogere eigen risico echt te voorkomen. Dat wist Leijten ook wel, maar met de verkiezingen op komst betekende dit gegarandeerd aandacht van de media.
Nou, die aandacht kwam er inderdaad. Bij de PVV werden ze er jaloers van. Die partij is gek op dit soort stuntjes. Een paar weken geleden was Geert Wilders nog de getapte oppositiejongen toen hij voortdurend hoofdelijke stemmingen bleef aanvragen in een poging de Nederlandse bijdrage aan het Europese noodfonds ESM te voorkomen. Nu was de SP hem ineens te snel af. Waarom had hij dit niet bedacht? De SP, dat was toch die partij die de laatste tijd zo zijn best deed om als een serieuze regeringspartner gezien te worden? De PVV schoof snel Karen Gerbrands naar voren: "Wij doen mee en het kan ons niet lang genoeg duren." Ze beloofde in ieder geval het aantal uren van de SP te evenaren. Het zou een echte 'filibuster' worden, naar Amerikaans model. Telefoonboeken voorlezen? Geen probleem, vond Gerbrands. Als er maar vertraagd werd. "Desnoods nemen we slaapzakken mee naar de Kamer."
Het zou een lange zit worden. Minister Schippers had voorbereidingen getroffen: "Nou, ik heb een jurk aangetrokken, want die knelt niet als je 14 uur moet zitten." De SP begon om 10 uur 's ochtends vol goede moed: "Dit is een mail van Barry. Barry is bang dat hij het straks niet meer kan betalen..." Er werd ook voorgelezen uit een boek over de zorg. Maar de SP wist de tijd niet vol te kletsen. Sterker, het werd een 'filibuster' van niks. Een 'filiblunder', grapten ze bij D66. De SP en de PVV waren zo snel uitgepraat dat alle Kamerleden 's avonds gewoon thuis konden eten.
Kamervoorzitter Gerdi Verbeet speelde een belangrijke rol in de snelle afhandeling. Als iets haar niet zint, dan kan Verbeet een dodelijke blik opzetten. Ze vertelde iedereen dat de SP en de PVV volledig in hun recht stonden. "Dit zullen we gewoon uit moeten zitten", mompelde ze tijdens de regeling der werkzaamheden. Maar ondertussen straalde ze uit: Niet alles wat kan in de Kamer, moet je ook willen! Voordat de twee partijen goed en wel aan hun filibuster begonnen, wist Verbeet 'm te killen. Het debat werd gepland op maandag, normaal een vrije dag. Zo zat het de normale agenda niet in de weg. En met instemming van de meerderheid van het parlement werd er ook een eindtijd afgesproken. Vertraging: 0 minuten.
De PVV had er direct geen zin meer in. Verbeet had namelijk nog een heerlijke politieke streek in petto... Zelf bleef ze weg bij het debat. Ze wees Martin Bosma aan als plaatsvervangend voorzitter. Bosma, behalve lid van het presidium ook de tacticus van de PVV-fractie, zat er beteuterd bij: "Wij hadden gehoopt het onderwerp van de agenda te duwen. Filibusteren lukt dus niet. Met deze uitkomst ben ik niet blij. Ik moet die vergadering nog voorzitten ook. Ik neem een goed boek mee." Karen Gerbrands was er niet. Een paar dagen eerder leek het of niks haar kon stoppen, maar uiteindelijk bleef ze ziek thuis.
Ook bij de SP was de ambitie om te vertragen snel verdwenen. Het voelde duidelijk ongemakkelijk dat de PVV zo enthousiast achterop was gesprongen. "Die twee populistische partijen willen de boel alleen maar verstoren", riepen de tegenstanders. Hadden ze dat niet van te voren kunnen bedenken? Vol venijn stond Leijten uit te leggen dat het helemaal nooit haar bedoeling was geweest om te filibusteren. Dat klonk veel te negatief. Begrepen al die journalisten dat nou niet? De media had het veel te veel opgeblazen! Het ging de SP om de inhoud. "De inhoud!", herhaalde Leijten telkens. Terwijl ik naar haar luisterde, dacht ik alleen maar aan Emile Roemer. De SP-leider die zijn partij zo graag in de volgende regering zou zien. Hij zal straks in de formatie de andere partijen toch niet blijven vermoeien door uren uit zijn verkiezingsprogramma voor te lezen?