Griekenland na de verkiezingen

Door buitenlandredacteur Marten Wiegman

Niet alleen Griekse burgers en politici kijken gespannen naar de uitkomst van de verkiezingen. Reken maar dat in Brussel en menige andere hoofdstad ook met argusogen gekeken wordt naar Athene. De reden: gaat Griekenland de euro verlaten?

De afgelopen maanden hebben talloze financiële experts, politici, ambtenaren en politici zich met deze vraag beziggehouden.

Officieel wordt er niet veel over gezegd, maar er lekken natuurlijk wel berichten uit. Zo zouden ambtenaren in Brussel alle landen hebben gevraagd om er rekening mee te houden. En ook banken en centrale banken houden rekening met alle mogelijke scenario's.

Formatie

Maar wat zal er gebeuren na de verkiezingen? Allereerst is het de vraag wanneer de uitslag precies vaststaat, want de peilingen van tevoren beloven een nek-aan-nekrace tussen de partijen Syriza en Nieuwe Democratie.

Als er zondagavond laat of maandag een uitslag is, krijgt de grootste partij de opdracht om een regeringscoalitie te vormen (ervan uitgaande dat geen enkele partij genoeg stemmen krijgt om alleen te kunnen regeren). Die partij krijgt daar in principe drie dagen de tijd voor.

Lukt het in die periode niet, dan krijgt de tweede partij de opdracht om te formeren, ook weer drie dagen. En daarna in kan dat zich nog een keer herhalen met de op drie na grootste partij.

Omdat het na de verkiezingen van 6 mei niet lukte om een werkbare coalitie te smeden, wordt nu ook weer rekening gehouden met een moeizame formatie.

Verzet tegen bezuinigingen

Belangrijkste onderwerp dat de partijen tot nu toe verdeeld houdt, is het pakket aan maatregelen dat Griekenland met Europa en het IMF heeft afgesproken. In ruil voor forse bezuinigingen en hervormingen, krijgt Griekenland financiële hulp, grotendeels om hun buitenlandse schulden te kunnen betalen.

Alle partijen voeren campagne tegen het pakket, maar ze verschillen wel in hun verzet. Sommigen pleiten ervoor om de euro vaarwel te zeggen, anderen willen wel in de euro blijven, maar willen nieuwe onderhandelingen over de hoogte van de bezuinigingen.

Pas als er een nieuwe Griekse regering is gevormd die over voldoende parlementaire meerderheid beschikt, wordt duidelijk wat het beleid ten opzichte van de euro en Europa gaat worden. En ook pas dan is er weer een gesprekspartner voor de Europese Unie en het IMF om te kunnen onderhandelen over de bestaande afspraken.

Europa

Vanuit Brussel is er maar één mantra te horen de weken voor de verkiezingen: Griekenland is een partner en moet in de euro blijven, én zich aan de gemaakte afspraken houden. Pas als het Griekse electoraat heeft gesproken en er een nieuwe regeringscoalitie is gevormd, zal vanuit Europa meer duidelijkheid komen over de toekomst van Griekenland.

Daarbij is het goed om te weten dat uit alle opinieonderzoeken die de afgelopen maanden zijn gehouden steeds weer blijkt dat een ruime meerderheid van de Grieken, 60 tot 80 procent, in de euro en de Europese Unie wil blijven.

Bovendien is het nog iets heel anders of Griekenland uit de muntunie euro zou gaan, of uit de Europese Unie. Tenslotte zijn er nu ook maar 17 van de 27 landen van de EU die een gezamenlijke munt hebben.