Vragen over het ESM-Verdrag
Vanaf 1 juli vervangt het permanente noodfonds ESM het tijdelijke steunfonds EFSF.
Waar staat dat ESM voor?
De afkorting staat voor Europees Stabiliteits Mechanisme. Het ESM is een permanent noodfonds van 700 miljard euro dat eurolanden met leningen kan helpen als ze in de problemen zitten.
Welke landen doen mee?
België, Duitsland, Estland, Ierland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Italië, Cyprus, Luxemburg, Malta, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Slowakije, Finland en dus Nederland.
Waarom het ESM, er is toch al een noodfonds?
Op dit moment is er een tijdelijk noodfonds, het EFSF (Europees Financieel Stabiliteits Faciliteit). Het ESFS moest worden omgezet in een permanent vangnet voor eurolanden in problemen: het ESM. De gedachte van de deelnemende landen is dat een permanent noodfonds dat volgens vaste afspraken werkt meer vertrouwen geeft aan de financiële wereld, zoals investeerders, banken en nieteuropese overheden. Ook kan zo'n permanent noodfonds sneller geld bij elkaar verzamelen om crisissituaties tegen te gaan.
Hoeveel geld moeten wij betalen?
Nederland moet 40 miljard euro reserveren, waarvan 4,6 miljard de aankomende jaren overgemaakt moet worden. Dat is 5,71 procent van het totaal.
Het ministerie van Financiën schrijft: Bij ratificatie van het ESM-Verdrag zal Nederland in totaal 4,6 miljard moeten overmaken. Hierdoor zal in 2012 en 2013 de staatsschuld met ongeveer 1,8 miljard euro toenemen. In 2014 zal de staatsschuld met circa 0,9 miljard euro toenemen door de storting van de laatste tranche.
De overige 35,4 miljard euro zijn garanties. Hierover schrijft het ministerie van Financiën: Wanneer betaald dient te worden moet de begroting daarin voorzien. Een dergelijke begrotingsaanpassing dient door de Kamers geautoriseerd te worden. In het geval kapitaalopvragingen op korte termijn voldaan moeten worden, worden de Kamers hierover zo snel mogelijk geïnformeerd.
Hoe worden beslissingen genomen?
In onderlinge overeenstemming: alle landen moeten dan een stem uitbrengen of zich 'onthouden' van een stem. Als een land er niet is dan gaat het stemmen niet door. Een besluit wordt in zo'n geval alleen aangenomen als er geen tégenstemmen zijn.
Bij meerderheid van stemmen. Voor de meeste besluiten moet 85 procent van de stemmen zijn uitgebracht, wil de stemming geldig zijn, dat heet een gekwalificeerde meerderheid. Voor andere besluiten is een gewone meerderheid genoeg.
Over beslissingen wordt gestemd door de deelnemende landen, maar niet ieder land heeft evenveel in te brengen. Hoe meer geld een land stort, hoe groter het aandeel, hoe zwaarder de stem weegt. Nederland heeft met de bijdrage van 40 miljard euro (5,71 procent) dus veel minder invloed dan bijvoorbeeld Duitsland en Frankrijk. De kleine landen hebben dus geen vetorecht meer.
Wat doet het ESM precies?
- Het ESM kan geld lenen aan een land. De voorwaarden voor zo'n lening zijn streng en gedetailleerd. - Het ESM kan staatsobligaties kopen van een land dat hulp heeft gevraagd. Het ESM investeert dan eigenlijk in dat land. - De Raad van gouverneurs (dat wil zeggen de deelnemende landen) bepaalt of er geld in het noodfonds moet worden bijgestort. - Ze bepalen of het noodfonds juist kleiner kan. - Ze bepalen of een land dat hulp vraagt ook hulp krijgt en onder welke voorwaarden. - Ze bepalen of nieuwe landen lid mogen worden en onder welke voorwaarden. - Ze benoemen de directeur
Wie zijn de baas van het ESM?
Raad van gouverneurs Elk land dat deelneemt aan het ESM mag zijn eigen 'gouverneur' aanwijzen. Dat zal veelal de minister van Financiën zijn of iemand anders die over de financiën gaat. Elk land wijst ook een vervanger van deze gouverneur aan. De eurocommissaris en de president van de ECB mogen als waarnemer bij de vergadering van de gouverneurs aanwezig zijn. Zij besluiten dus niet mee.
Raad van bewind Dit is zo'n beetje de dagelijkse leiding van het ESM. De gouverneur van elk deelnemend land benoemt één bewindvoerder en één plaatsvervangend bewindvoerder. Die moet verstand hebben van economische en financiële zaken. Deze benoemingen zijn te allen tijde herroepbaar.
Directeur Hij of zij wordt benoemd door de Raad van gouverneurs. De directeur zit de vergaderingen voor van de Raad van bewind en is het hoofd van het personeel van het ESM. Hij of zij is verantwoordelijk voor de organisatie, de aanstelling en het ontslag van het personeel.
Geldt voor alle mensen die voor het ESM werken altijd immuniteit?
Nee. De Raad van Gouverneurs (dat wil zeggen de deelnemende landen) kunnen op elk moment bij meerderheid van stemmen besluiten de immuniteit op te heffen van de voorzitter van de Raad van gouverneurs, een gouverneur, een plaatsvervangend gouverneur, een bewindvoerder, een plaatsvervangend bewindvoerder of de directeur.
Mogen nieuwe EU-lidstaten kiezen of ze aan het ESM meedoen?
Nee, alleen lidstaten die aan de euro meedoen worden ESM-leden, dat is zelfs verplicht. Wanneer een land van de Europese Unie toetreedt tot de eurozone, moet het ESM-lid worden, met alle rechten en verplichtingen die de andere verdragsluitende partijen ook hebben.
Hoe ziet de samenwerking met het IMF eruit?
Het ESM zal bij het geven van stabiliteitssteun zeer nauw samenwerken met het IMF (Internationaal Monetair Fonds). Als een euroland om hulp vraagt bij het ESM dan moet dat land ook zo'n verzoek doen bij het IMF.
Hoe krijgen de deelnemende landen hun geld van de ESM-leningen terug?
De staatshoofden en regeringsleiders van de deelnemende landen hebben afgesproken dat ESM-leningen, net als de leningen van het IMF, de status van 'bevoorrechte crediteur' zullen krijgen. Dat wil zeggen dat landen die leningen het eerst moeten aflossen. Het IMF gaat voor het ESM. Maar de vraag blijft natuurlijk wanneer een land dat uit nood een lening heeft gevraagd weer echt in staat is deze terug te betalen.
Wie is de scheidsrechter als de deelnemende landen een conflict hebben?
Als landen ruzie krijgen over bijvoorbeeld besluiten, of over hoe de regels van het ESM-verdrag moeten worden uitgelegd, dan kunnen zij naar het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Wat als een lid geen geld in het fonds heeft gestopt?
Als een land de verplichte bijdrage aan het ESM niet heeft betaald of zijn lening niet volgens de gemaakte afspraken terugbetaalt, dan heeft dat land geen stemrecht.
Ondertekening van het verdrag
De Nederlandse EU ambassadeur De Gooijer tekende op 2 februari 2012 het ESM verdrag. Het verdrag moet nu nog geratificeerd worden door de Tweede Kamer. Bekijk hier het moment dat De Gooijer zijn handtekening zet (na 40 sec.).