NAVO-top in teken van geld
Door buitenlandredacteur Achille Prick
De grootste NAVO-top ooit, vandaag en morgen in Chicago, staat vooral in het teken van bezuinigen. De Amerikanen hebben geen zin meer om nog langer driekwart van het NAVO-budget te betalen. Probleem is dat Europa geen geld heeft. Veel landen zetten juist stevig het mes in hun uitgaven voor defensie.
Naast de 28-lidstaten schuiven in Chicago ook ruim dertig leiders en vertegenwoordigers van partnerlanden aan. De NAVO wil bepalen hoe de toekomst van de westerse vredesmacht eruit moet gaan zien. En daarbij zal vooral ook naar de kosten worden gekeken.
"Tegen de achtergrond van de financiële crisis is het noodzakelijker dan ooit dat we moeten samenwerken", luidt het credo van secretaris-generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen.
Nederland
Nederland werkt al op verschillende terreinen samen met andere landen en wordt daarmee binnen de NAVO als een voorbeeld gezien. Zo koopt Nederland samen met andere landen materieel in en wordt het ook samen gebruikt.
Verder is het goedkoper als landen zich specialiseren. Nederland wil binnen het bondgenootschap graag de expert worden bij de bestrijding en ontmanteling van bermbommen en zelfgemaakte explosieven. De NAVO presenteert dit weekeinde nieuwe samenwerkingsverbanden. Het gaat dan onder meer om de training van helikopterpiloten en gezamenlijk beheer van munitie.
Afghanistan
Een ander centraal thema in Chicago is Afghanistan. Eind 2014 zal volgens planning de laatste NAVO-militair het land verlaten, maar daarmee is het doel van de missie nog lang niet gehaald. De NAVO zal nog tientallen jaren moeten meebetalen aan een Afghaanse politie- en troepenmacht die in staat is de Taliban op afstand te houden. Hoe dat moet en wie dat betaalt, is nog onduidelijk.
Van eerdere zorg is de aftocht zelf. De kersverse Franse president François Hollande beloofde in zijn verkiezingscampagne dat de Franse troepen dit jaar nog zullen worden teruggetrokken. En daar wil hij zich aan houden, bevestigde hij vlak voor de top. Met name de Verenigde Staten vrezen dat andere landen dat ook gaan doen, waardoor Afghanistan alsnog in chaos wordt achtergelaten.
Zorg
Een tweede zorg is de bereikbaarheid van het land. Daarom is ook Pakistan uitgenodigd in Chicago. Het buurland van Afghanistan blokkeert sinds november vorig jaar belangrijke aan- en afvoerroutes nadat bij een Amerikaanse actie in het grensgebied per abuis 24 Pakistaanse soldaten waren omgekomen.
De NAVO hoopt op deze top van Pakistan te horen dat het land de routes weer opent, maar de gesprekken lijken vastgelopen. Een ontmoeting tussen secretaris-generaal Rasmussen en de Pakistaanse president Ali Zardari is gisteren niet doorgegaan. Naar verluidt zou Pakistan volgens NAVO-onderhandelaars te hoge bedragen vragen voor het gebruik van de wegen.
Ruggegraat
In Chicago zijn ook Bosnië, Montenegro, Macedonië en Georgië aanwezig. De vier landen willen lid worden van de Navo, maar de vraag is of dat gaat lukken. Secretaris-generaal Rasmussen benadrukte onlangs nog dat de NAVO een transatlantisch bondgenootschap is en dat Europa en de VS de ruggegraat zijn en zullen blijven.
Dat is tegen het zere been van Rusland. De NAVO heeft weliswaar al tien jaar een bijzondere relatie met Moskou, maar er zijn voortdurend spanningen. Moskou ziet de NAVO als een westers instrument om wereldwijd politieke invloed uit te oefenen.
Anti-raketschild
Momenteel hebben de Russen vooral moeite met het anti-raketschild dat de Amerikanen op Europese bodem bouwen. Het schild moet de Europese NAVO-staten vanaf 2020 beschermen tegen een aanval van ballistische raketten.
Hoewel Rasmussen spreekt van dertig landen die Europa kunnen bedreigen, lijkt het schild vooral bedoelt als verdediging tegen Iran. De NAVO wil de eerste fase van de ingebruikneming van dat schild dit weekeinde in Chicago feestelijk aankondigen.
Wapenwedloop
Rusland evenwel ziet het als een hervatting van de wapenwedloop op het oude continent. De Russische stafchef Nikolai Makarow zei onlangs dat de Russen meteen zullen reageren als het schild wordt gebruikt. Daarbij verwees de generaal naar de mogelijheid om het schild vanuit de Russische enclave Kaliningrad te vernietigen.
Een nieuwe wapenwedloop is wel het laatste waar het westers bondgenootschap, dat juist moet bezuinigen, op zit te wachten. Toch zijn de Russen niet uitgenodigd in Chicago.