'Broadcast Partners had beter moeten weten'

Door redacteuren Robert Baltus en Hugo van der Parre

Broadcast Partners heeft al ruim vóór de branden van juli vorig jaar brandjes gehad in enkele van haar antenne-installaties. In Hilversum en Markelo zijn onderdelen van de installaties verbrand. Dat blijkt uit een recherche-onderzoek dat mastbeheerder NOVEC heeft laten uitvoeren naar het handelen van BP. Het onderzoeksverslag is in handen van de NOS.

De rechercheurs concluderen: "Ondanks de ervaringen die BP heeft gehad met de incidenten in Hilversum en Markelo, heeft de zender van BP te IJsselstein niet tijdig geregistreerd dat er zich een probleem voordeed in het antennesysteem, waardoor een brand mogelijk voorkomen had kunnen worden". Op 15 juli vorig jaar woedde er op één dag brand in de zendmasten van IJsselstein en Smilde. Gevolg was dat IJsselstein maanden uit de lucht was; Smilde stortte totaal in.

Het onderzoek is gedaan door bedrijfsrechercheurs van Metis International. Zij spraken met tientallen technici, experts en getuigen. Onder hen ook werknemers die getuige waren van de branden in IJsselstein en Smilde. Veel technici zijn kritisch op Broadcast Partners (BP), het bedrijf dat de radiozenders verzorgt van o.a. de publieke omroep, BNR en Q-Music. BP heeft zelf niet meegewerkt aan het onderzoek.

Uitgefikt

Het recherche-rapport geeft een gedetailleerd verslag van de gebeurtenissen in IJsselstein en Smilde. Verschillende getuigen vertellen dat een BP-technicus na inspectie van de brandhaard op 360 meter hoogte in de mast van IJsselstein, geschrokken beneden komt. Hij laat foto's zien van verbrande en gesmolten kabels. Zelf stinkt hij erg naar brand en zijn handen zijn zwart. "Ik weet wat het probleem is, ons antennesysteem is uitgefikt", zou hij hebben gezegd.

Een andere BP-monteur vertelde "dat de zenders van BP problemen hadden met de reflectie en dat een kabel van de BP installatie het niet deed omdat er sluiting in de kabel zat". Bij te hoge reflecties kan een zender zijn energie niet kwijt en wordt de energie omgezet in warmte.

Vocht

Op de mast van Smilde zijn al eerder problemen gesignaleerd. In september 2010 constateerde een monteur dat er vocht zat in een connector. "Ik zag dat tussen de beide koppen van deze connector vocht bubbelde. Ik zag dat er een klein kiertje zichtbaar was tussen deze connector koppen. Uit dit kiertje liep vocht dat bubbelde. Het ging hier om een overgang van een feeder (kabel, red.) naar een jumper (geleiders, red.). De koppen waren niet even groot".

Een ander probleem was de rommelige inrichting van de BP-antennesystemen. Het rapport: "Er wordt gesproken over jumpers die door de trap liepen en een verdeler die aan de achterzijde van de trap liep. Jumpers die als spaghetti door de ruimte waren aangebracht. Feeders die zodanig waren bevestigd dat ze voor de ladder langs liepen wat het doorklimmen van de buismast bemoeilijkte. Dat de verdelers met tie-wraps aan de sporten van de trap waren bevestigd".

Veldsterkte

Ook heerst er een veel te hoge veldsterkte achter de antennes van BP. Te veel electro-magnetische straling kan leiden tot gezondheidsklachten (hoofdpijn, misselijkheid) bij de monteurs die in het gebied moeten werken of er doorheen moeten klimmen.

"De piek in de veldsterkte zat op 240 volt per meter, terwijl de maximale norm voor ons om in te werken 60 Volt per meter is", zegt een monteur. Volgens deze betrokkenen weigerde BP het vermogen tijdelijk terug te nemen om werkzaamheden mogelijk te maken.

Brandjes

Uit het rapport blijkt ook dat er al vaker brandjes zijn geweest in verschillende zendmasten. In 2009 waren in Hilversum vlammen ontstaan in een zogeheten combiner. Dat is een apparaat waarmee verschillende zenders naar één antenne-installatie worden geleid. Dit gebeurde toen KPN en BP allebei wilden uitzenden op een antenne-installatie van KPN. De zender van KPN zou vanzelf zijn uitgeschakeld. De vlammen doofden echter pas toen BP het vermogen eraf haalde.

In 2010 is in Markelo de binnenkant van een BP-antenne aansluiting verbrand, waarschijnlijk als gevolg van te hoge reflectie in het antennesysteem. Dat zijn energiegolven die door weerstand niet worden uitgezonden door de antennes, maar als het ware in de installatie blijven hangen en warmte veroorzaken.

Volgens getuigen zijn die branden goed afgelopen omdat apparatuur van KPN tijdig signaleerde dat er problemen in de mast waren. Daarop werd het systeem automatisch afgeschakeld. In IJsselstein en Smilde is dat niet gebeurd: de detectiesystemen van BP hebben niet gewerkt, met alle gevolgen van dien.