Tien landen betrapt op spionage
De geheime dienst AIVD heeft vorig jaar zeker tien landen betrapt op spioneren in Nederland. Het gaat om economische spionage en cyberspionage, pogingen om internationale organisaties te beïnvloeden en pogingen om gevoelige overheidsinformatie in handen te krijgen. Dat heeft de AIVD bekendgemaakt in het jaarverslag.
Nederland is een aantrekkelijk doelwit voor spionage vanwege het lidmaatschap van de Europese Unie, de Verenigde Naties en de NAVO. Daarnaast is Nederland gastland voor verschillende internationale organisaties en heeft het een kenniseconomie met veel bedrijven en universiteiten die zich richten op vernieuwende technieken.
China
AIVD-hoofd Rob Bertholee wil niet zeggen welke landen vorig jaar betrapt zijn op spionagepraktijken in Nederland, maar maakt er geen geheim van dat Rusland en China de lijst al jaren aanvoeren. China is volgens de AIVD vooral geïnteresseerd in economische en technisch-wetenschappelijke ontwikkelingen.
De AIVD constateert dat de Chinese autoriteiten actief bezig zijn om Chinese onderzoekers en technici terug te halen naar China om zo te kunnen profiteren van hun kennis. In Nederland gaat het vooral om technici uit de hightech-sector.
Werving
Volgens de geheime dienst zijn er speciale programma's om deze hoogopgeleide Chinezen over te halen. In China krijgen ze hoge beloningen en speciale privileges. "Op deze manier worden deze personen ertoe aangezet, met gebruikmaking van bij Nederlandse bedrijven en instituten verworven kennis, de betreffende sector in China te verrijken", stelt de AIVD.
Om de talentvolle Chinezen uit het buitenland te werven, worden in China conferenties georganiseerd, die ook worden bezocht door Chinese technici uit Nederland. De Nederlandse bedrijven zijn hier niet altijd van op de hoogte.
Gevoelig
Sowieso is Nederland zich niet erg bewust van de risico's van spionage, constateert de AIVD. "Vaak vindt spionage subtiel en onopvallend plaats, en maakt deze gebruik van de argeloosheid en het opportunisme van menselijke doelwitten." Mensen en organisaties zijn zich vaak niet bewust van de waarde van informatie of laten economische belangen voorgaan. En stelselmatig wordt de veiligheid van communicatiemiddelen en digitale systemen overschat, zegt de AIVD.
Spionage en contraspionage liggen diplomatiek nogal gevoelig. Daarom wil de AIVD bijna nooit vertellen over incidenten en successen. Vorig jaar werd wel bekend dat de Russische militair attaché het land was uitgezet omdat hij betrokken was bij een spionagezaak rond een voormalige F-16-piloot. Als reactie gaf Rusland de Nederlandse militair attaché opdracht te vertrekken.
Weigeren visum
In het jaarverslag licht de AIVD nog een klein tipje van de sluier op. Op basis van informatie van de geheime dienst weigerde het ministerie van Buitenlandse Zaken bijvoorbeeld vorig jaar een visum aan een buitenlandse inlichtingendienstofficier die als 'wetenschapper' Nederland wilde binnenkomen. Maar om welk land het gaat, wil de AIVD niet zeggen.