'Homo's bestaan niet in Rusland'

Door redacteur Mandy Duijn in Moskou

Dat Rusland bekend staat als een homo-onvriendelijk land, is geen geheim. Homodemonstraties zijn illegaal en ook de Gay Parade wordt ieder jaar opnieuw verboden. Maar door een nieuwe wet in Sint-Petersburg die homopropaganda verbiedt, wordt het nog moeilijker voor homo's om uit te komen voor hun geaardheid.

"Russische agenten zijn vaak homofoob en zij mogen de boetes gaan uitdelen. Dat maakt me wel angstig." Katja Tjerkasova is 23 jaar, geeft Engelse les en heeft sinds een half jaar een vriendin. "Ik vond het al moeilijk om uit de kast te komen, door deze wet wordt de drempel nog hoger."

Propaganda

Homopropaganda is per 1 april verboden in de tweede stad van Rusland, omdat het kinderen zou kunnen schaden. Wat er precies onder propaganda wordt verstaan, is niet duidelijk en zal op de lange termijn moeten blijken. Nu zorgt het vooral voor onzekerheid en angst, ook bij Katja. "Mag ik bijvoorbeeld nog wel hand in hand over straat lopen met mijn vriendin?"

Katja groeide op in een dorpje, ver buiten de grote stad. Al sinds haar dertiende weet ze dat ze op vrouwen valt, maar vertelde het pas jaren later aan haar moeder. "Ze weet dat ik een vriendin heb, maar we praten er nooit over. Ze keurt het niet goed."

Via een website voor lesbiennes leerde ze haar vriendin kennen. Naar speciale homo-uitgaansgelegenheden gaat ze eigenlijk nooit. Vooral omdat ze daar geen behoefte aan heeft, maar ook uit angst voor incidenten. Zo stormden twee weken geleden mannen in trainingspakken bij Malevich naar binnen, een discotheek voor lesbiennes. Ze spoten pepperspray in het gezicht van een organisator en gooiden traangasbommen naar het publiek.

Doen, durven of de waarheid

"Mijn begeleiders trokken een vies gezicht toen ik tijdens het spel doen, durven of de waarheid vertelde dat ik homo ben", vertelt de Nederlandse Niek Zeeman. Hij geeft sinds een maand taallessen in Sint-Petersburg en wordt daarbij begeleid door een jong Russisch stel. "De jongen zei dat hij me niet had aangenomen, als hij dit van tevoren had geweten."

Naast het geven van taallessen gaat Niek ook columns schrijven voor het tijdschrift Expreszo over homoseksualiteit in Sint-Petersburg. "Ze denken er hier nog zo middeleeuws over. Volgens de begeleidster, een meisje van mijn leeftijd, bestaat homoseksualiteit gewoon niet in Rusland. Kijkt ze nooit op internet of zo?!"

Zijn begeleiders vragen Niek om met niemand over zijn geaardheid te praten, en vooral niet met de huisbaas. Die zou hem er wel eens uit kunnen zetten. Sindsdien wordt het onderwerp vermeden.

Emigratie

"Sint-Petersburg staat bekend als een tolerante stad, maar dat is het al lang niet meer. De tolerante, hoogopgeleide mensen vertrekken naar het buitenland", zegt Katja. "Wat blijft er dan over? De laagopgeleide bevolking, gastarbeiders en hooligans voor wie homoseksualiteit een taboe is."

Katja vertrekt komende herfst samen met haar vriendin naar Engeland om daar een jaar als vrijwilligster te werken. Daarna hopen ook zij voorgoed te emigreren. Het leven als lesbienne in Sint-Petersburg benauwt Katja. "Dat gevoel had ik al voordat de nieuwe wet er was en nu helemaal."