Beurzen uit greep crisis?

Door redacteur economie André Meinema

De aandelenbeurzen stijgen al dagenlang en bereiken soms koersniveaus van vóór de financiële crisis. Het lijkt alsof het Griekse schuldenspook is verdreven. De AEX sloot zojuist voor de achtste achtereenvolgende dag hoger en staat met 335 punten op de hoogste stand van dit nog jonge jaar.

De Amsterdamse graadmeter krabbelt sinds half november vorig jaar op, na in augustus en september een dieptepunt van 260 punten aangetikt te hebben. Bijna 30 procent onder het koersniveau van nu.

Het was een periode waarin de aandelenmarkt en het bedrijvennieuws er op de beurzen niet zo veel toe deden. De financiële markten werden beheerst door de schuldencrisis. Obligatiekoersen waren belangrijker dan aandelenkoersen. Grote beleggers en in hun kielzog de kleine beleggers waren voorzichtig en terughoudend, beducht voor een escalatie van de eurocrisis. Alleen als er even geen Griekse, Portugese of Italiaanse ontwikkelingen waren, kreeg de economie aandacht.

Duw- en trekwerk

Het beursjaar 2012 begon aarzelend. Met vallen en opstaan kwam de AEX op 312 punten, waarbij de beleggers nog steeds met een schuin oog naar Griekenland keken.

De onrust rond Griekenland is de laatste tijd enigszins weggeëbd, nu er rond de schuldencrisis eindelijk wat gebeurde. Treuzelende Europese regeringsleiders werden overruled door de Europese Centrale Bank (ECB), die voor meer dan 200 miljard euro aan staatsschulden van probleemlanden kocht. Ook werden de geldpersen bij de bank in Frankfurt aangezet: met ruim 1000 miljard euro aan 3-jarige goedkope leningen smeert de ECB de eurozone. En dan kreeg Griekenland recentelijk ook het tweede steunpakket van 130 miljard euro toegezegd. Na het nodige duw- en trekwerk betalen de Europese banken daar zo'n 100 miljard euro aan mee.

Volhouden

Het vertrouwen in banken en verzekeraars herstelt voorzichtig, hoewel er bij de banken onderling nog steeds wantrouwen is. Dat blijkt uit de meer dan 700 miljard euro die banken dagelijks parkeren bij de ECB, in plaats van dat geld tegen een veel hogere vergoeding aan elkaar uit te lenen.

De aandelenbeurzen stijgen, ook buiten Europa. En op de obligatiemarkten dalen de rentes van probleemlanden. Keerzijde is wel dat daardoor de rentes stijgen die 'gezonde' landen als Duitsland en Nederland moeten betalen.

De omzet op de beurzen is gering, beleggers groot en klein blijven voorzichtig. Het steunpakket voor Griekenland is dan wel rond en er is ruim geld om de financiële sector te smeren, maar het is en blijft onzeker of de probleemlanden het volhouden op het loodzware bezuinigingspad. Er is nog een lange weg te gaan.

Koopkracht

Beleggers hebben nu weer aandacht voor de gewone economie. Die ziet er gemengd uit. Zo waren de bedrijfsresultaten over de afgelopen kwartalen dubbel. Hier en daar steeg de winst, maar er waren ook heel wat winstwaarschuwingen. Die betreffen vooral het laatste kwartaal van vorig jaar. Voor dit jaar houden bedrijven heel wat slagen om de arm. De termen 'onzeker' en 'uitdagend' (lees moeilijk) vallen vaak.

De economie in Europa staat er niet goed voor. Alleen de Duitse economie oogt robuust. In veel landen krimpt de economie. In Spanje bijvoorbeeld stort de huizenmarkt verder in en dat raakt huishoudens en banken. Verder kan de hoge olieprijs roet in het eten gooien. En burgers kijken aan tegen een dalende koopkracht en een geslonken spaarboekje. Daar komt bij dat regeringen moeten bezuinigen om de overheidsschulden te verlagen. Ja, we staan er beter voor en nee, het overtuigt niet echt.

Graan en erts

In de VS lijkt de economie aan te trekken, al blijft de huizenmarkt daar zwak en daalt de werkloosheid slechts langzaam. In China, de op één na grootste economie ter wereld, zwakt de groei af.

Die zwakke plekken zie je terug in de zogenaamde Baltic Dry Index (BDI) en de Harpex Charter Rate Index (Harpex). De BDI is de laadprijs voor bulkgoederen. Wat kost een scheeplading ijzererts of graan? De Harpex is de prijs van containervervoer per schip en in containers kan van alles zitten, van onderdelen en computers tot kleding. Twee graadmeters die veel zeggen over grondstof- en goederenstromen en daarmee over de economie.

Ze staan dieper in het rood dan tijdens zware recessie van 2009. Er is wel overcapaciteit in de scheepvaart en dat drukt de prijzen enigszins, maar een lage index wijst maar op één ding: weinig vraag en een vertragende economische groei. Voor beleggers die een voorschot op de toekomst nemen geen bemoedigend en geruststellend vooruitzicht.