Zedenzaak na ruim een jaar van start
Door redacteur politie en justitie Ilan Sluis
Maandagochtend begint het proces tegen de verdachten in de Amsterdamse zedenzaak. Hoofdverdachte Robert M. wordt verdacht van het misbruiken van tientallen kinderen. De rechtszaak is het voorlopige sluitstuk van de zaak die al ruim een jaar groot nieuws is.
Het is zondagavond 13 december 2010 als de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan, hoofdofficier van justitie Herman Bolhaar en de Amsterdamse korpschef Bernard Welten een persconferentie houden. Zij melden de arrestatie van een dan 27-jarige voormalig medewerker van twee crèches, afkomstig uit Letland, die verantwoordelijk wordt gehouden voor het misbruik van tientallen kinderen.
Grootste zedenzaak
Ouders van kinderen op de Amsterdamse crèches zijn even daarvoor tijdens bijeenkomsten in een hotel bijgepraat. Het is het officiële begin van wat 'de Amsterdamse zedenzaak' gaat heten; tot nu toe de grootste zedenzaak uit de Nederlandse geschiedenis.
Sinds die avond is er volle media-aandacht voor de zaak. De drie mannen achter de tafel beseffen dat ook. Maar het is nodig om alle mogelijke slachtoffers te bereiken. Daarom wordt ook een foto getoond van Robert M. De foto is niet gebalkt, zijn naam wordt volledig genoemd.
Opsporing Verzocht
Eigenlijk begint het verhaal al de dinsdag voor de persconferentie. In het programma Opsporing Verzocht wordt een foto getoond van een jongetje. Bij een Amerikaans onderzoek naar kinderporno is op een computer fotomateriaal aangetroffen van het misbruik van een toen 2-jarige jongen. Op zeker één van de foto's stond ook een knuffel van het typisch Nederlandse figuurtje Nijntje.
De foto werd via Interpol verspreid. In ons land vermoeden de autoriteiten dat het hoogstwaarschijnlijk om een Nederlands kind gaat. Uiteindelijk leidt de uitzending van Opsporing Verzocht naar de identiteit van het jongetje. Hij komt uit Amsterdam. En diezelfde nacht nog worden Robert M. en zijn partner Richard van O. in Amsterdam gearresteerd.
Gesprek van de dag
De maandag na de persconferentie is de zedenzaak het gesprek van de dag. Alle media brengen het nieuws prominent. Behalve over Robert M. en zijn vermeende misdaden wordt er ook veel bericht over kinderdagverblijf Het Hofnarretje, waar Robert M. werkte.
De crèche wordt het symbool voor de zedenzaak. Eigenaar Albert Drent wordt beschuldigd van slecht leiding geven en het niet oppikken van eerdere signalen van ouders. Drent wordt al snel op een zijspoor gezet. Afgelopen week werd bekend dat hij failliet is verklaard.
Belangen
Van begin af aan heeft burgemeester Van der Laan de touwtjes stevig in handen genomen. Onder zijn regie, samen met hoofdofficier Bolhaar en korpschef Welten, worden ouders uitgebreid geïnformeerd. De belangen van de ouders en de slachtoffers worden tijdens het hele juridische onderzoek tot de dag van vandaag centraal gesteld. Toenmalig Amsterdams hoofdofficier Bolhaar, nu de baas van het hele OM, keek er onlangs nog met veel tevredenheid op terug.
Ouders worden ook volledig afgeschermd van pers en publiek. Tot op de dag van vandaag is er nog niet een geweest die publiekelijk iets heeft verteld over wat hen is overkomen. Dat afschermen heeft ook gevolgen voor het onderzoek en de rechtszaak.
Rechtszaak
De rechtbank neemt als eerste een vergaande beslissing: omwille van de privacy worden cameraploegen niet toegelaten bij het proces. De rechtbank filmt zelf en bepaalt zelf wat daarvan vrijgegeven wordt aan de media. De dossiers van de kinderen krijgen een nummer. En de ouders kunnen de rechtszaak in een aparte zaal via een videoverbinding volgen.
Een groot deel van de rechtszaak vindt helemaal achter gesloten deuren plaats. Er wordt alles aan gedaan om de privacy van de slachtoffers en andere betrokkenen te waarborgen. De ouders mogen wel gebruik maken van het spreekrecht. De advocaten van Robert M. gaan dat overigens nog ter discussie stellen.
Alles is nieuws
Alles rondom de zedenzaak is nieuws. Dat Robert M. in eerste instantie weigert de wachtwoorden van zijn computers te geven, maar dat toch uiteindelijk doet. Hoe experts daarna langzaam maar zeker bij de gigantische hoeveelheid kinderporno komen die Robert M. obsessief heeft verzameld.
Maar ook dat Robert M. naar het Pieter Baan Centrum gaat om daar samen met partner Richard van O. geobserveerd te worden. Dat hij niet mee wil werken aan dat soort onderzoeken. Dat hij in Duitsland al eerder is betrapt op kinderporno. Dat medeverdachte Richard van O. naar dezelfde gevangenis wil als waar Robert M. gevangen zit. Dat hij nog steeds van Robert M. houdt.
En dat de ouders telefonische nazorg krijgen. Dat de ouders via een klachtprocedure strafvervolging van oud-eigenaar Drent van Het Hofnarretje willen afdwingen. Het afgelopen jaar hield de stroom berichten niet op.
Zaak begint
De rechtszaak tegen Robert M. en zijn partner Richard van O. begint morgen. Hoe hoog worden de straffen? Krijgt Robert M. tbs? Over enige weken weten is het bekend. En ook of al die media-aandacht, mede veroorzaakt door die persconferentie op die 13e december, op de straf nog van invloed is geweest.