'Colvin wilde slachtoffers tonen'

Door verslaggever Hans Jaap Melissen

Weer verdwijnt een bekend gezicht uit de oorlogsjournalistiek: Marie Colvin, een Amerikaanse verslaggeefster die voor de Britse Sunday Times werkte, is overleden. Omgekomen bij een beschieting in het Syrische Homs. Ook een Franse journalist stierf. Dat is nieuws. Zo groot nieuws blijkbaar dat de negen burgers die op datzelfde moment overleden vaak niet worden vermeld, of misschien ergens aan het eind van het bericht over de journalisten.

Terwijl Marie Colvin juist op pad was om niet zelf nieuws te worden, maar om de slachtoffers in Syrië een gezicht te geven. Daarvoor nam zij uitzonderlijk veel risico. Op dit moment is Syrië zonder visum binnenkomen al ingewikkeld, maar een bezoek aan Homs is door het offensief van het Syrische leger nog ingewikkelder en vooral levensgevaarlijk. In de oorlogsjournalistiek geldt dat je voor een verhaal best veel risico kunt nemen, maar dat het nooit je leven waard is. Alleen is het soms moeilijk te bepalen waar de grens ligt van wel en niet mogelijk. Zelf hanteer ik de regel dat er een vergroot risico op pech mag zijn, maar niet een kleine kans op geluk.

Zwart lapje

Marie Colvin deed uiteraard haar best de kans op pech klein te houden, al is dat bij willekeurige beschietingen in de oppositiewijk Baba Amr in Homs bijzonder moeilijk. Samen met andere journalisten schuilde Colvin daar in een soort perscentrum van de Syrische oppositie. In een interview met de BBC had ze de dag ervoor nog beschreven hoe verschrikkelijk de situatie in Baba Amr is. Talloze granaten vallen er neer. Er is nauwelijks medische zorg voor de vele ernstig gewonden. Een kind van 2 jaar was voor haar ogen overleden. Of beter: voor haar oog. Enkelvoud.

Want Marie Colvin raakte jaren geleden tijdens beschietingen in Sri Lanka een oog kwijt. Sindsdien droeg ze een zwart lapje over haar oogkas. Die ervaring heeft haar er niet van weerhouden om daarna gewoon weer vele oorlogen of revoluties te bezoeken. Je zag haar overal. Eigenlijk kon je het beroep van oorlogsjournalist niet uitoefenen zonder haar ooit te zijn tegengekomen.

Nieuwsdynamiek

Libanon 2006, de Balkan, Irak. De laatste keer dat ik haar sprak was afgelopen september in de Libische hoofdstad Tripoli, net na de val van de stad. Ze kon zich een beetje van de dagelijkse nieuwsdynamiek afzijdig houden, omdat ze voor een krant werkte die alleen op zondag verschijnt. Maar dat vereiste wel een zoektocht naar speciale verhalen, wat ze uitstekend kon. Haar ene oog registreerde met de kracht van twee.

Nu is ze aanstaande zondag ongetwijfeld zelf dat speciale verhaal, in haar eigen krant. Dat heeft zij nooit gewild. Al helpt het verhaal dat over haar gaat wellicht om hernieuwde aandacht te krijgen voor al die anonieme slachtoffers. Veel van die slachtoffers vragen zich op dit moment af waarom er in het ene land wel om "humanitaire redenen" door de internationale gemeenschap wordt ingegrepen en in het andere niet.