Grieks akkoord: de afspraken
De eurolanden hebben afgelopen nacht een akkoord bereikt over een miljardenlening aan Griekenland. De ministers van Financiën zijn het eens geworden over een lening van 130 miljard euro. Maar wat betekenen de afspraken voor zowel Griekenland als Europa eigenlijk?
Wat is er nu bereikt in Brussel?
Er is rust gekocht op het politieke vlak voor zowel Griekenland als Europa, mits alle afgesproken maatregelen nu ook daadkrachtig worden uitgevoerd. Griekenland moet zijn schuld snel afbouwen.Om die schuld te kunnen afbouwen heeft Griekenland veel geld nodig. Van de toegezegde 130 miljard euro is naar schatting 90 miljard nodig om de schuld te verminderen. De rest kan dus gebruikt worden om de Griekse economie te hervormen.Maar voorlopig stijgt de Griekse schuld nog. Het moet nog blijken of alle bezuinigingsmaatregelen van de Griekse overheid in de loop van 2013 er echt voor gaan zorgen dat de schuld krimpt.Een belangrijke bijdrage aan het beperken van de Griekse schuld moet worden geleverd door de banken. Die hebben nu collectief beloofd dat ze meer dan de helft (53,5 procent) gaan kwijtschelden. Binnen enkele weken moet blijken of ze ook de daad bij het woord voegen. Bij de lancering van het idee om de banken mee te laten betalen, was de eis dat 90 procent van alle bezitters van Griekse schuld mee zou doen. In de slotverklaring van vannacht is de formulering afgezwakt tot "een hoge deelname bereidheid van schuldeigenaren".Een ander deel van het pakket wordt geleverd door de Europese Centrale Bank, via de nationale centrale banken en de eurolanden. Afgesproken is dat zij allemaal afzien van de winst die ze zouden maken op Griekse staatsschuld. Het geld wat daarmee vrijkomt, kan Griekenland gebruiken om de staatsschuld mee te verlagen.Met al deze maatregelen bij elkaar hoeft Griekenland tot en met 2014 geen geld te lenen op de kapitaalmarkt. Dat lenen ze nu tegen een lage rente van de eurolanden en het IMF. Of Griekenland daarna weer wel in staat zal zijn om geld te lenen op de kapitaalmarkt moet blijken. Het is dus zaak dat Griekenland in de komende jaren zoveel mogelijk gaat proberen om de staatsschuld te verminderen.
Wat gaat er nu met het geld gebeuren?
Om zeker te stellen dat Griekenland ook daadwerkelijk alles doet om de staatsschuld te verminderen, wordt een groot deel van het beschikbare geld gestort op een gesloten bankrekening. Griekenland kan dus niet zelfstandig beslissen om dat geld aan iets anders te besteden dan verkleining van de staatsschuld.Daarbovenop wordt het toezicht op alle (bezuinigings)maatregelen die Griekenland moet nemen, verder verscherpt. De Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het IMF zullen permanent en met een grotere staf toezicht houden.Het is dus aan Griekenland om snel te zorgen voor verlaging van minimumlonen, pensioenen en andere uitkeringen. Daarnaast is er een reeks aan maatregelen afgesproken, variërend van modernisering van de Belastingdienst, lagere kosten van medicijnen tot de openingstijden van benzinestations. Uiteraard staan alle eerder afgesproken maatregelen ook nog steeds op het programma. Zoals sluiting van inefficiënte overheidsdiensten, privatisering van staatsbedrijven en het aanpakken van beroepsgroepen van bijvoorbeeld artsen, notarissen en architecten die geen nieuwe leden toelaten.
Is nu ook de euro gered?
Met het huidige hulppakket is vooral een paar jaar tijd gekocht. Tijd waarin Griekenland orde op zaken kan stellen.Maar intussen richt de blik zich ook op de andere landen die steun krijgen van de eurolanden en het IMF, Ierland en Portugal. Ook daar worden controles gehouden of zij in staat zijn om hun huishouden op orde te brengen.En dan zijn er Italië en Spanje, die op dit moment geen steun krijgen, maar wel onder verhoogde belangstelling staan. Ook daar wordt met argusogen gekeken naar de maatregelen van de regeringen en de mate waarin ze hun staatsschuld weten af te bouwen.Om de euro verder te versterken komt er een Permanent Europees Noodfonds. De besluiten daarover zijn genomen, maar het fonds is nog niet in werking. Dat is voorzien voor 1 juli van dit jaar. Ook het IMF heeft besloten om de reservepotten te versterken, en heeft zijn leden gevraagd om 500 miljard dollar extra te storten. Daarvan is 200 miljard toegezegd door Europa, de rest van de wereld denkt er nog over na.Het andere spoor dat de eurozone volgt, is het opleggen van strengere begrotingsdiscipline in alle eurolanden. Ze mogen maximaal 60 procent van hun bruto nationaal product schuld hebben. En dat brengt ons meteen weer helemaal bij het begin: alle maatregelen die nu genomen zijn voor Griekenland moeten ervoor zorgen dat de schuld van dit land in 2020 is afgenomen tot 120 procent van het BNP. En dat is dus precies twee keer zoveel als de eurozone eist van alle andere landen.
De slotverklaring van de marathonvergadering van vannacht (in het Engels).