'Een onberekenbare president'

Door Tim de Wit in Berlijn

"Ik zat in een taxi toen mevrouw Merkel belde", zei Gauck gisteravond tijdens de persconferentie. "Ik had niet eens tijd om me te wassen." 's Ochtends zat hij nog in Wenen bij een lezing, 's avonds zat hij tussen de politieke elite op een persconferentie in Berlijn. Als toekomstig president.

Duitsland krijgt met Joachim Gauck op veel fronten een unieke president. Het is voor het eerst dat een Oost-Duitser die taak op zich zal nemen en daarnaast is hij partijloos, ook een unicum. Hij studeerde theologie in de DDR en werd dominee. Hij zette zich in de DDR-jaren als activist in voor meer rechten en vrijheden voor burgers in de communistische dictatuur. Na de Duitse eenwording beheerde hij tien jaar lang de archieven van de Stasi, de Oost-Duitse geheime dienst. Dat leverde hem veel sympathie op.

Opgelegd

Al eerder was hij een serieuze kandidaat voor het presidentschap, toen naar voren geschoven door de sociaal-democratische SPD en de Groenen. In 2010 verloor hij van de vrijdag afgetreden Christian Wulff. Vooral omdat bondskanselier Merkel haar coalitiegenoten had opgelegd op Wulff te stemmen. Wulff was 'haar' kandidaat.

Dit weekend dook zijn naam weer op. Maar nu bleek niet alleen de oppositie Gauck te prefereren, ook Merkels coalitiegenoot FDP wilde per se Gauck als president. Merkel moest uiteindelijk door de knieën; ze zag een regeringscrisis om dit onderwerp niet zitten en stemde in met Gauck.

Populair

Aan populariteit ontbreekt het Gauck niet. Gisteren publiceerde Bild al een peiling waaruit bleek dat de meerderheid van de Duitsers hem als nieuwe president wil.

Gauck staat bekend als een begenadigd spreker en iemand met een onafhankelijke geest. ZDF-verslaggever Stefan Leifert: "Het is een emotionele man, een persoonlijkheid. Dat maakt hem geliefd bij veel mensen." Tegelijkertijd is dat ook zijn valkuil. "Het is niet alleen van belang dat hij een goede spreker is, als president moet je vooral op het goede moment de goede dingen zeggen."

Zelf sprak Gauck gisteren tijdens de persconferentie meteen grote woorden. "Ik wil ertoe bijdragen dat Duitsers weer in een land wonen waar ze van kunnen houden." Gauck is als partijloze president niet gebonden aan welk verkiezingsprogramma dan ook. "Hij is zowel links, liberaal als conservatief. Gauck hoort bij geen enkele politieke partij en hoeft zich dus ook niet aan bepaalde partijstandpunten te houden. Dat maakt hem onberekenbaar en dat kan zijn presidentschap heel interessant maken", zei Leifert vanmorgen bij de ZDF.

Gauck wacht allereerst de zware taak om het beschadigde ambt van president in Duitsland weer te herstellen. En ondanks haar norse uitstraling gisteravond, sprak Merkel het vertrouwen uit in de toekomstig president. "Al zijn we verschillend, het verlangen naar vrijheid is datgene wat ons bindt." Op 18 maart zal Gauck officieel worden gekozen door een gezamenlijke vergadering van de Bondsdag en afgevaardigden uit de deelstaten.