Onderzoek H5N1 blijft geheim

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Wetenschappers bij de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO zijn er niet geslaagd een besluit te nemen over de publicatie van twee omstreden studies naar het vogelgriepvirus H5N1.

De vraag blijft of de onderzoeksgegevens in de wetenschappelijke tijdschriften Science en Nature mogen worden gepubliceerd.

De experts hebben besloten de besluitvorming voor zich uit te schuiven. Eerst is er meer onderzoek nodig naar wat er al publiekelijk bekend is over het onderzoek. Op wetenschappelijke congressen zijn al enkele presentaties gegeven over het onderzoek, dus sommige details zijn al openbaar gemaakt.

Bioterroristen

De Amerikaanse National Security Advisory Board for Biotechnology (NSABB) adviseerde Science en Nature eind vorig jaar om de onderzoeksresultaten niet te publiceren. Veiligheidsautoriteiten in de Verenigde Staten zijn bang dat na publicatie de onderzoeksresultaten in handen van bioterroristen komen.

De betrokken wetenschappers hebben vervolgens een vrijwillige onderzoekspauze afgekondigdom tijd te nemen voor wetenschappelijk debat.

De WHO had gisteren en vandaag een bijeenkomst in Genève georganiseerd waaraan 22 griepexperts, vertegenwoordigers van de betrokken tijdschriften en van internationale gezondheidsorganisaties deelnamen.

Aanname

Een onderzoeksgroep van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en een Amerikaanse groep hebben aangetoond dat het vogelgriepvirus H5N1 na een handvol mutaties van de ene fret overdraagbaar is op de andere fret.

Fretten worden vaak gebruikt in grieponderzoek, omdat ze meestal net als mensen reageren op griep. De onderzoekers nemen aan dat het gemuteerde virus ook overdraagbaar is van mens op mens.

In het verleden bleek frettenonderzoek vaak goed bruikbaar, maar in het geval van de Mexicaanse griep niet. Fretten stierven massaal aan de Mexicaanse griep, mensen hadden er betrekkelijk weinig last van.

Vaccin

Het vogelgriepvirus dat in de natuur voorkomt, gaat van dier op mens bij intensieve contacten. Er zijn maar enkele geïsoleerde gevallen bekend dat mensen het op elkaar overgedragen hebben. Van de mensen die tot nu toe het vogelgriepvirus hebben opgelopen, is ruim de helft eraan overleden.

De onderzoeksgroepen van Ron Fouchier in Rotterdam en Yoshihiro Kawaoka van de universiteit van Wisconsin zijn ervan overtuigd dat het H5N1-virus in de natuur zou kunnen veranderen in een virus dat gemakkelijk van mens op mens overgaat.

Door het nu in het lab te doen, kan er vervolgens gewerkt gaan worden aan de ontwikkeling van een vaccin dat effectief kan zijn tegen het op deze wijze gemuteerde virus. Daarvoor is publicatie van het onderzoek onmisbaar, vinden ze.