Derivaten pijnpunt voor Vestia

Door financieel redacteur André Meinema

Vestia is met bijna 90.000 woningen één van de grootste woningcorporaties en bouwt, verbouwt, koopt, verhuurt en verkoopt woningen. Daar is veel geld mee gemoeid.

Over een periode van jaren moet er fors geïnvesteerd en dus geld geleend worden. Zo heeft Vestia voor miljarden euro's aan langlopende leningen afgesloten om huizen te kunnen bouwen. Geld lenen kost geld, want er moet rente betaald worden.

Rente

Door de financiële crisis zijn markten de voorbije jaren behoorlijk in beroering en de rente beweegt flink op en neer. En omdat corporaties veel geld moeten lenen, zijn ze sterk afhankelijk van de rente en proberen de kosten daarvan te beperken en zo mogelijk af te dekken.

Bij een gunstige rente is dat niet zo'n probleem. Vergelijk het met het afsluiten van een hypotheek met een levensverzekering. De bank verzekert zich van de aflossing en de consument koopt voor meerdere jaren de zekerheid van een vaststaande rente.

Vanilla

Bij een onzekere rentemarkt kun je verzekeringen kopen om het risico van hoge rente en dus hogere kosten af te dekken. Daarmee kun je je onder meer indekken tegen een hoge rente of de stijgende prijs van olie en andere grondstoffen.

Die financiële instrumenten, derivaten geheten, zijn heel gebruikelijk in de financiële wereld. Ze dragen excentrieke namen als plain vanilla swaps, caps en floors en zijn ook verhandelbaar en hebben dus ook een marktwaarde.

De portefeuille van Vestia voor leningen met een lange looptijd is eind 2010 opgelopen naar 5,1 miljard euro en de derivatenportefeuille dekt bijna 10 miljard euro aan leningen. Daarmee heeft Vestia zich verzekerd tegen een rente die boven de 3 procent uitkomt.

Bijstorting

Daling van de rente kan echter voor problemen zorgen. De waarschijnlijkheid dat de rente stijgt, is sterk afgenomen en daarmee neemt de marktwaarde van de verzekering af.

De bank heeft bovendien tegen ongunstiger voorwaarden het geld aan Vestia geleend en vraagt nu om bijstorting of extra garanties. Dat aanzuiveren heeft betrekking op de lagere marktwaarde van die derivaten, maar soms ook op de leencontracten of het onderpand waarvoor de lening is verstrekt.

Bijsturen

Door de bewegelijke rente en de spanningen op de kapitaalmarkten van de voorbije jaren heeft Vestia geprobeerd om bij te sturen, maar kon niet voorkomen dat de marktwaarde in 2009 149 miljoen euro en in 2010 557 miljoen euro lager uitviel.

De banken eisten dat er om die reden geld (extra onderpand) bijgestort wordt om de verliezen te compenseren. In 2009 was dat 47 miljoen en in 2010 123 miljoen euro. En om te kunnen bijstorten moet Vestia weer extra geld lenen en dat is lastig en duur.