NOS NieuwsAangepast

'Gewelddadige Zetas grootste kartel Mexico'

Door buitenlandredacteur Marc Bessems

Sommige Mexicanen durven de naam niet eens uit te spreken. Ze hebben het liever over 'De Laatste Letter' als ze het over de Zetas hebben. "Zeta" is Spaans voor de laatste letter van het alfabet. Het is ook de naam van de beruchtste drugsorganisatie van Mexico.

Na zes jaar drugsoorlog lijkt het Zetaskartel aan de winnende hand. Dat concludeert het Amerikaanse inlichtingenbedrijf Stratfor in een rapport over het geweld in Mexico in 2011.

De Zetas zijn volgens de Amerikaanse onderzoekers het machtige Sinaloakartel voorbij gestreefd. De Mexicaanse drugsoorlog is volgens Stratfor steeds meer een strijd tussen deze twee grote drugsorganisaties.

Zetas

Het kartel werd opgericht door Arturo Guzmán Decena, een commando van het Mexicaanse leger. Zijn eenheid werd getraind door de CIA en Israëlische speciale troepen. In september 1997 deserteerde Guzmán Decena. Hij ging werken voor een drugskartel en nam zeker veertig collega's mee.

De professioneel getrainde Mexicaanse commando's vormden aanvankelijk een soort legertje voor een bestaande drugsorganisatie, later gingen ze voor zichzelf werken. De Zetas groeiden dankzij bruut geweld uit tot de meest gevreesde drugsorganisatie van het land. Guzmán Decena kwam in 2002 om het leven, aan het hoofd staat tegenwoordig Heriberto Lazcano Lazcano, alias "El Lazca".

In 2011 was zijn Zeta-kartel volgens Stratfor actief in 17 Mexicaanse deelstaten, vooral in het oosten. Daarmee zijn de Zetas wat betreft territorium nu groter dan het Sinaloakartel, dat in 16 staten de baas is, vooral in het westen van het land.

Sinaloa

Tot nu toe was het kartel van Sinaloa de machtigste drugsorganisatie van Mexico, waarschijnlijk van de hele wereld. Aan het hoofd staat Joaquin Guzmán Loera, alias "El Chapo", "De Korte".

Hij is de meest gezochte crimineel ter wereld en is volgens het Amerikaanse tijdschrift Forbes een van de rijkste en machtigste mannen op aarde.

Waar de Zetas vooral gebruik maken van extreem geweld, kiest het Sinaloakartel van "El Chapo" vaker voor corruptie, schrijven de onderzoekers van Stratfor. Er is volgens hen nog een belangrijk verschil: om carrière te kunnen maken binnen het Zetakartel tellen vooral prestaties. Bij het Sinaloakartel zijn familiebanden belangrijker.

Macht

De macht van een drugskartel wordt voor een belangrijk deel bepaald door het territorium dat het controleert. Wat dat betreft is de macht van het Sinaloakartel dus aan het afbrokkelen: in 2005 had "El Chapo" nog 23 deelstaten in handen, in 2011 nog maar 16.

Maar macht is niet alleen af te meten aan territorium. Ook politieke connecties, loyaliteit en inkomen spelen daarbij een rol. Stratfor waagt zich niet aan schattingen over dat soort zaken.

2012

De Mexicaanse drugsoorlog is een onoverzichtelijke strijd tussen de kartels onderling en de overheid. De kartels vechten om drugsroutes, waar een smokkelweg wordt betwist, vallen de meeste doden. De frontlinies hebben zich de laatste tijd verplaatst.

Er vallen steeds meer doden, op plaatsen waar het tot voor kort rustig was. Dat komt president Calderón op zware kritiek te staan. Zijn tactiek werkt niet, concludeert Stratfor. Als het leger de ene drugsbaas uitschakelt, staat de andere klaar om het machtsvacuüm op te vullen. Meestal door middel van geweld. Succes van het leger leidt daarom vaak tot meer geweld en meer slachtoffers.

Een geweldsspiraal waar Mexico ook in 2012 in verstrikt zal blijven, denkt Stratfor: "de Mexicaanse regering kan de kartels niet verslaan, net zomin als het de drugshandel kan stoppen".

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl