Vettaks op junkfood; werkt het wel of niet?

Sinds deze week moet je in Frankrijk meer betalen voor frisdrank. Het is de bedoeling om daarmee overgewicht tegen te gaan.

Overgewicht komt daar net als hier in Nederland steeds vaker voor. Het probleem is zo groot dat sommige landen drastische maatregelen nemen. Een van die maatregelen is dus de zogenaamde frisdranktaks in Frankrijk, maar sommige landen gaan al een stapje verder. Zo heffen ze in Denemarken ook extra belasting op pizza en chocola. In ons land gaan ook stemmen op om zo'n vettaks in te voeren. Maar zou dat werken?

Advies

De Raad voor Volkgezondheid en Zorg wil graag zo'n vettaks. Net als op sigaretten en drank zou er ook op vet eten en frisdrank een extra btw-heffing moeten komen. Vorige maand adviseerde de Raad minister Schippers nog om te onderzoeken of zo'n belasting ingevoerd zou kunnen worden in Nederland.

Voor-en tegenstanders

Niet iedereen ziet zo'n maatregel zitten. Michiel Bussink, schrijver van het boek 'Ik eet dus ik ben', vindt een vettaks onzin. "Voedsel onderverdelen in 'goed' en 'fout' werkt niet tegen overgewicht. In plaats van een vettaks is een forse brandstoftaks een veel vruchtbaarder instrument. Probeer bij wijze van gedachtenexperiment eens voor te stellen wat er gebeurt als de olie honderd keer zo duur wordt. Al het voedsel zal veel dichter in de buurt worden geproduceerd, veel minder bewerkt zijn, met veel meer menskracht worden gemaakt en wordt bovendien op de fiets ingekocht. Overgewicht zal als sneeuw voor de zon zijn verdwenen en de landbouw natuur- en klimaatvriendelijker".

Ook diëtiste Danielle Horstman van de Diëtheek Utrecht denkt dat zo'n vettaks niet zal werken. Volgens haar hebben mensen met overgewicht vooral een psychisch probleem. En zullen ze in geval van een vreetbui niet tegengehouden worden door een hogere prijs. Horstman denkt dat het veel nuttiger is om gezond eten, zoals fruit, goedkoper te maken in plaats van slecht eten duurder.

Uit onderzoek blijkt echter dat het duurder maken van vet eten wel werkt. Althans, dat zegt Janneke Giesen van de Universiteit van Maastricht. Ze deed een experiment met Amerikaanse studenten en wat bleek: als de proefpersonen minimaal een kwart meer moesten betalen voor het vette eten kozen ze eerder voor een lunch met minder calorieën.

Wereldwijd

In veel landen gaan ze de strijd aan met overgewicht. In Frankrijk hebben ze dus sinds deze week de frisdranktaks. Er geldt voor frisdranken waar suiker aan is toegevoegd een btw-percentage van 7 procent in plaats van 5,5 procent.

Ook in de VS denken ze na over het invoeren van een zogenaamde sodataks. In Denemarken betaal je belasting op verzadigde vetten. 'Per kilo' verzadigd vet betaal je € 2,15. Ze willen daarnaast ook nog een extra belasting op chocolade en producten met suiker.

In Hongarije hebben ze ook belastingen op verzadigde vetten en ook nog op producten met te veel zout, cafeïne en koolhydraten.

In Peru heeft de minister van Gezondheid afgelopen weekend geopperd een belasting in te voeren op junkfood.