2011: EHEC voor kwekers nog niet voorbij
Twee dagen voordat duidelijk werd dat kiemgroenten achter de grote EHEC-besmetting in Europa zaten, begon kweker Mark van Heumen te twijfelen. "Ik had zoiets van: we hebben de komkommer gehad, de tomaat, alle groente wordt onder de loep genomen. Dus heb ik voor de zekerheid mijn producten naar Frankrijk gestuurd om te laten testen op EHEC."
"Ik kreeg mijn resultaten net een dag te laat binnen", verzucht hij nu. "Die woensdag stapte de VWA binnen voor een controle. Ze kwamen een dag eerder met de resultaten van hun onderzoek dan mijn eigen laboratorium. Het heeft elkaar net gekruist."
Het bedrijf in Kerkdriel was het eerste in Nederland waar de bacterie werd vastgesteld. Niet de dodelijke variant die in het buitenland tierde, maar de klap voor het bedrijf was er niet minder groot om. Ongewild werd hij meegesleept in de hysterie rond de besmetting, waarvan de Duitse variant uiteindelijk 45 mensen het leven zou kosten en duizenden ziek zou maken.
Twee weken
Nog altijd is Van Heumen gefrustreerd als hij terugdenkt aan hoe de besmetting hem totaal overviel. "Wij controleren regelmatig en maken behoorlijke kosten voor microbiologisch onderzoek. Mijn leverancier test die partijen en ik test zelf elke partij ook nog een keer. Maar als je niet weet waar je erop moet testen, dan doe je dat ook niet."
De crisis raakte hem buitenproportioneel hard. Van Heumen had het bedrijf nog geen maand eerder overgenomen na een faillissement. "De eerst twee weken waren fantastisch. Toen kwam de EHEC in Duitsland en ging het de andere kant op." Het bedrijf kwam in de geldproblemen. De kosten gingen door, maar de inkomsten vielen terug. "Ik heb veel waardering voor mijn leveranciers. Die zijn erg begaan met de situatie en stellen zich flexibel op, zelfs de energiemaatschappij. Daar ben ik heel blij mee."
Het verbaast Van Heumen wel: "Dat juist de sector die het hardst getroffen werd, buiten de schadeclaims valt. We konden nergens aanspraak op maken."
Cultuurverschil
Hoewel zijn hele bedrijf werd doorgelicht en alleen een partij rodebietenkiemen besmet bleek, is de terugval in afname nog niet hersteld. In eigen land is de verkoop weer aangetrokken, maar de export is ingezakt.
"In Nederland zijn we gelukkig een heel nuchter volk, daar is de schade op zich nog beperkt. Maar de Duitsers zijn voorzichtiger. Als iemand roept dat je het niet meer moet eten, dan eten ze het niet meer. Qua cultuur zit daar nog een aardig verschil."
Toch zegt Van Heumen dat zijn bedrijf gestaag uit het dal klimt. Voor een nieuw faillissement is hij niet bang, al zal volgend jaar ook overschaduwd worden door de gebeurtenissen. Met een wrang lachje stelt hij: "Eigenlijk ben ik in 2012 aan het werken voor de verliezen in 2011."