Adviesraad Schippers wil preventiefonds

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) wil dat minister Schippers van VWS een preventiefonds opricht. Uit dat fonds moeten goede plannen van gemeenten en verzekeraars betaald worden om ziekten te voorkomen. Dat staat in het advies Preventie van welvaartsziekten (.pdf) dat vandaag verschenen is. Minister Schippers gaat in een voorlopige reactie niet in op het verzoek van de RVZ.

Naast het preventiefonds wil de raad dat de belasting op voedingsmiddelen omhoog gaat om te veel eten te ontmoedigen. De belasting op arbeid zou dan kunnen dalen. Volgens de RVZ scheelt dat gezondheidsschade en levert het banen op. Ook zou het nut van een vettax op ongezond eten onderzocht moeten worden. Daarnaast vindt de RVZ dat de accijns op tabak en op sterke drank verder omhoog moet.

Tenslotte zegt de raad dat de minister meer moet doen aan gezondheidsbescherming. Vooral de jeugd heeft daar recht op. Rookvrije schoolpleinen en vermindering van de hoeveelheid zout in voedingsmiddelen zouden daarbij helpen.

Veel winst

Volgens de RVZ is een kwart van de welvaartsziekten een gevolg van leefstijl. Welvaartsziekten zijn ziekten die samenhangen met leefgewoonten die te maken hebben met de toegenomen welvaart. Een ongezonde leefstijl speelt een grote rol bij het ontstaan van kanker, diabetes en hart- en vaatziekten. Bij mannen wordt 31 procent van de gevallen van die aandoeningen veroorzaakt door leefstijl. Bij vrouwen is dat 23 procent.

Veel welvaartsziekten zijn volgens de raad door meer en beter preventiebeleid te voorkomen. Vooral bij longkanker, COPD, diabetes en depressie is met goed preventiebeleid veel winst te behalen.

Gezondheidsverschillen

De RVZ onderbouwt het pleidooi voor uitbreiding en verbetering van het preventiebeleid met de vaststelling dat de gezondheidsverschillen in Nederland tussen mensen met een lage en een hoge opleiding toenemen. De Raad baseert zich daarvoor op cijfers van het CBS over de perioden 1997-2000 en 2005-2008.

In die periode is het verschil in gezonde levensverwachting tussen een vrouw met een vmbo-diploma en een vrouw met een hbo of universitaire opleiding opgelopen tot twintig jaar. Dat was zestien jaar. Mannen met een vmbo-opleiding leven gemiddeld 60 jaar in goede gezondheid, mannen met een universitaire opleiding of hbo, ruim 72 jaar.

De gezondheidsverschillen hangen volgens de RVZ nauw samen met slecht eten, roken, veel drinken en weinig bewegen. Daar is veel tegen te doen, zegt de RVZ.

Preventiefonds

De Raad stelt voor een preventiefonds op te zetten en daarin 1 procent te stoppen van het totale budget van 35 miljard dat nu wordt uitgegeven aan 'cure', zorg die op genezing gericht is.

Dat fonds moet beheerd worden door de zorgverzekeraars en de gemeenten. Die kunnen gezamenlijk aanvragen indienen bij het fonds. Projecten worden alleen gefinancierd uit het fonds als ze aan strikte voorwaarden voldoen. Zo moeten projecten wijkgebonden zijn en gebaseerd zijn op een aanpak die bewezen effectief is.

Bovendien moeten de gemeenten ook financieel bijdragen en moet het project leiden tot minder gebruik van de eerstelijnszorg.