Standaardwerk Loe de Jong te downloaden

Door verslaggever Pauline Broekema

'Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog' van historicus Loe de Jong staat online. Het NIOD heeft het standaardwerk integraal op internet gezet.

De 18.000 pagina's, 29 boeken en 14 delen zijn op papier verschenen tussen 1969 en 1991 en nu voor iedereen te downloaden. De website is door de massale belangstelling moeilijk bereikbaar.

Het monumentale werk van De Jong geldt als het standaardwerk over de bezetting. "Het leest nog steeds als een trein", zegt Marjan Schwegman, directeur van het NIOD over het levenswerk van een van haar voorgangers.

Voor iedereen

Volgens Schwegman is in de studie de journalist De Jong te herkennen. Die wilde dat de geschiedenis van de bezetting voor iedereen inzichtelijk zou zijn. En dat is helemaal het geval nu het digitaal te lezen is.

Er was ook veel kritiek op wat kortweg heet 'het koninkrijk' of 'De Jong'. Hij besteedde te weinig aandacht aan de economie in de oorlog, was een bezwaar. "De Jong had nou eenmaal niets met cijfers", zegt David Barnouw van het NIOD. Ook had De Jong weinig oog voor vrouwen in het verzet, vindt Schwegman.

"Dat hij te veel in zwart-wit dacht, en in goed en fout, dat is vooral het geval in de tv-serie De Bezetting", zegt ze. De serie liep in de jaren 60 en was voor De Jong in feite een voorbereiding op het werk dat hij later zou schrijven.

Te doorzoeken

Maar hoe groot de bezwaren ook zijn, voor veel onderzoekers van de Tweede Wereldoorlog is De Jong vaak het beginpunt. Of geldt: even lezen wat De Jong erover schreef.

De versie die online staat, is de wetenschappelijk editie, met noten, maar zonder foto's. Die foto's zijn bijna allemaal te vinden op de digitale beeldbank.

Het werk is per deel te doorzoeken. Bedoeling is dat dat over enige tijd kan met één zoekcommando voor alle delen. Het NIOD wil in de toekomst meer eigen uitgaven, zoals de jaarboeken, op de site zetten.