'Houding ziekenhuizen na Alphen irritant'

Door redacteur justitie Ilan Sluis

De gemeente Alphen aan den Rijn had vlak na de schietpartij in winkelcentrum Ridderhof te lang geen overzicht van het aantal doden en gewonden. Ook wist burgemeester Bas Eenhoorn niet welke gewonde zich waar bevond. Dit kwam door een gebrek aan informatie vanuit de ziekenhuizen, schrijft Eenhoorn in zijn boek 'Drie minuten...'.

Het boek wordt vandaag gepresenteerd in het Haagse perscentrum Nieuwspoort.

De formele houding van ziekenhuizen heeft burgemeester Eenhoorn geïrriteerd, blijkt uit het boek over zijn ervaringen na de schietpartij. "De ziekenhuizen beriepen zich op de privacy van hun patiënten en wilden geen mededelingen doen", schrijft de burgemeester. "Ik vind dat eigenlijk te gek voor woorden. Vanuit het beleidsteam probeerden we de gevolgen van het schietdrama onder controle te krijgen en op het zeer belangrijke punt van de doden en gewonden was er grotendeels een witte vlek."

'Paspoort tien keer omdraaien'

Eenhoorn vindt dat er veel te lang gewacht is met het geven van informatie over dodelijke slachtoffers aan de nabestaanden. "Een schrijnend voorbeeld daarvan is de situatie rond het eerste dodelijke slachtoffer, meneer Youssef. Zijn stoffelijk overschot lag buiten op de parkeerplaats en werd door zijn familie onmiddellijk herkend. Formeel hebben we pas om half elf 's avonds de familie op de hoogte gesteld."

"Het is echt een idioot voorbeeld hoe dat dus gaat. De familie weet wie het is, maar als overheid moeten we kennelijk eerst het paspoort tien keer omdraaien om het echt zeker te weten."

Ook de bijstand door Slachtofferhulp is niet altijd even adequaat geweest, schrijft de burgemeester. "Slachtofferhulp is een heel goede club, maar tegelijkertijd zijn de mensen die slachtofferhulp bieden, getraind als amateur en niet professioneel geschoold. In die zin heb ik een aantal zaken meegemaakt, waarvan ik vind dat we daarvan moeten leren."

Sociale media

Waar de overheid bij volgende crisissituaties ook van moet leren, is de invloed van sociale media als Twitter, vindt Eenhoorn. Het gemeentelijke beleidsteam had ervoor gekozen om geen namen te noemen zonder toestemming van de familie. Dat werd op een gegeven moment onhoudbaar.

"Op dinsdagochtend pas hebben we, nadat via de sociale media alle namen al rondgingen, de namen formeel vrijgegeven. Ik denk dat we veel sneller moeten zeggen over wie het gaat en niet in vage bewoordingen als 'een oudere dame van 91' moeten blijven steken."

Tristan

Vlak na de schietpartij gingen de zorgen van Eenhoorn en zijn beleidsteam niet alleen uit naar de doden en gewonden, maar ook naar de ouders van de dader, Tristan van der Vlis.

"We kregen berichten binnen dat de ouders wel eens bedreigd zouden kunnen worden. Er is toen een schuiladres voor hen gevonden; dat ging allemaal heel erg snel. Vanuit de politie waren er twee familierechercheurs bij de ouders aanwezig."

In het boek vertelt Eenhoorn ook hoe bekend werd dat Van der Vlis de schutter was. "Zijn vader hoorde van het incident en hij belde zijn vrouw met de vraag: 'Welke kleren heeft Tristan aan?' De beschrijving die hij hoorde van zijn vrouw over de kleren van zijn zoon, was precies de beschrijving die hij via radio, berichten van vrienden en Twitter had gehoord. De vader van Tristan had onmiddellijk begrepen: Ja, dat is mijn zoon!"

"Hij is vervolgens naar De Ridderhof gegaan om zich daar te melden. Mevrouw Van der Vlis had overigens ook al vrij snel met de gemeente contact opgenomen om te zeggen dat het om haar zoon ging."

Zelfkritiek

Hoewel burgemeester Eenhoorn positieve reacties vanuit de hele wereld kreeg over zijn daadkrachtige optreden na de schietpartij, heeft hij in zijn boek wel enige zelfkritiek. Hij was onvoldoende voorbereid. Zoals alle burgemeesters onvoldoende zijn voorbereid, vindt hij.

"Burgemeesters worden te veel in een afgeschermde omgeving getraind in crisisbeheersing. Maar waar het echt om gaat, is communicatie. Het is helemaal niet zo interessant om te weten hoe je met een beleidscentrum omgaat. Voor de burgemeester is het allereerst van belang om te weten hoe hij met de situatie omgaat, waar hij in is beland en hoe hij hierover naar buiten communiceert."

Drie minuten… - Bas Eenhoorn - Uitgeverij Kluwer - ISBN 9789013100020