Medewerker Chemie-Pack bekent maar gaat vrijuit
Door Hugo van der Parre en Henrik-Willem Hofs
Een 45-jarige medewerker van Chemie-Pack heeft bekend dat hij de veroorzaker is van de grote brand die op 5 januari twee bedrijven volledig in de as legde.
De man wordt niet vervolgd, zo heeft het Openbaar Ministerie hem beloofd. Dat blijkt uit diverse bronnen rond het onderzoek. De man heeft zeven maanden met zijn geheim rondgelopen.
Vijf januari is een heldere maar koude dag. Op het bedrijfsterrein van Chemie-Pack in Moerdijk is het een dag als alle andere: vrachtwagens lossen chemische stoffen en productiemedewerkers mengen en herverpakken deze voor verder transport naar andere bedrijven.
Onder hen ook Mohammed, een gewaardeerde werkkracht die al 13 jaar bij Chemie-Pack werkt. 's Middags moet hij bij één van de vulstations in de overkapte ruimte naast de Vloeistofhal een harsachtige vloeistof overpompen van de ene opslagtank in de andere. De pneumatische pomp waarmee dat gebeurt, slaat niet aan. Mogelijk is die bevroren door de kou van afgelopen nacht.
Gasbrander
Dan doet Mohammed iets wat het bedrijf te gronde zal richten. Hij pakt een gasbrander en richt die op de pomp om hem te ontdooien. De pomp is aangesloten op chemicaliën en overal staan containers met brandbare producten. De pomp vat vlam en voor Mohammed het beseft, is het vuur niet meer te bedwingen. Een bluspoging van de gealarmeerde veiligheidscoördinator is tevergeefs.
Een vloeistoftank van kunststof begeeft het. Meer brandbare stoffen vatten vlam en binnen de kortste keren staat behalve de pomp het hele middenterrein in brand.
Daags na de brand vraagt Gerard Spiering, de directeur van Chemie-Pack, indringend aan Mohammed wat er gebeurd is, maar Mohammed zegt dat hij dat niet weet. Naar zijn zeggen is de pomp spontaan in brand gevlogen, geen idee hoe dat heeft kunnen gebeuren.
Verhoren
De weken en maanden na de brand wordt het personeel van Chemie-Pack te werk gesteld in de overgebleven vestiging in Oud-Gastel. Al die tijd houdt Mohammed zijn verhaal voor zich. Elke dag doet hij zijn werk en eet hij gewoon zijn boterhammen op tussen de collega's. Hij overleeft ook de eerste noodzakelijke ontslaggolf, want de directie waardeert hem als medewerker en houdt hem graag bij het bedrijf.
De politie verhoort in de loop van de tijd de directie en alle personeelsleden van Chemie-Pack, sommigen meerdere keren. Onder hen ook Mohammed, die immers aan het werk was bij de bron van de brand. Het valt directeur Spiering op dat de verhoren van Mohammed vaak langer duren dan bij de anderen en ook komt hij er nog al eens ontdaan van terug. Zodanig dat Spiering de politie vraagt Mohammed wat minder hard aan te pakken.
Begin mei wordt Mohammed in Breda weer verhoord. Officier van Justitie Koopmans doet hem deze keer namens het Openbaar Ministerie een opmerkelijke belofte: wat hij ook zegt, hij zal tijdens dit onderzoek niet meer als verdachte worden aangemerkt. Maar Mohammed houdt zijn mond.
Van bed gelicht
Een week of zes later, op dinsdag 28 juni, worden 's ochtends vroeg tot ieders verbazing vier mensen van Chemie-Pack van hun bed gelicht: de directeur, de veiligheidskundige, de productieleider en een productiemedewerker. De verdenking luidt overtreding van milieuwetten.
Advocaat Ronald Drenth tekent protest aan en krijgt gelijk van de rechter-commissaris. De mannen mogen zondag 3 juli om 15.00 uur weer naar huis, maar dat gaat niet door. Tien minuten voordat ze zouden gaan, worden ze in hun cel opnieuw aangehouden, nu op verdenking van brandstichting.
Het Openbaar Ministerie maakt bekend dat er nieuwe informatie is binnengekomen over het ontstaan van de brand. Het gaat vermoedelijk om een gerucht dat via een verzekeringsman bij Justitie was binnengekomen.
Bekentenis
Die avond bespreekt Mohammed met zijn vrouw de situatie en besluit hij alsnog te gaan praten. Hij heeft tenslotte een toezegging van het OM op zak. Hij belt de politie en maakt een afspraak voor de volgende ochtend.
Op 4 juli vertelt hij uiteindelijk het hele verhaal: hoe hij pogingen heeft gedaan om de pomp aan de gang te krijgen en geprobeerd heeft het ding te ontdooien door een gasbrander te richten op een filter van de pomp, met alle gevolgen van dien.
In de maanden daarna wordt Mohammed nog een paar keer verhoord. Alles bij elkaar zou hij dertien keer verhoord zijn. In een van de latere verhoren beschuldigt hij directeur Spiering er ook van dat deze hem gediscrimineerd zou hebben.
Reacties
Gerard Spiering is verbijsterd. Hij vraagt zich af hoe het mogelijk is dat Mohammed, die al zo lang bij het bedrijf werkt en die hij goed dacht te kennen, meer dan een half jaar zijn mond heeft gehouden. Advocaat Ronald Drenth, die de directie bijstaat, vindt het merkwaardig dat zijn cliënten terecht staan en niet de veroorzaker van de brand.
"Naar ik begrijp wordt de aanstichter van de brand, die bekend heeft, niet vervolgd en mijn cliënten wel. Dat is op zijn minst de wereld op zijn kop", zegt Drenth. Hij bevestigt ook dat het Openbaar Ministerie heeft beloofd Mohammed niet te vervolgen. "Er staat in het dossier dat er een afspraak is gemaakt tussen het OM en deze meneer. Wat ik daar van vind, zal ik pas op de zitting vertellen."
Regiezitting
Het Openbaar Ministerie wil de deal niet bevestigen of commentaar geven op onze bevindingen. Een woordvoerder zegt dat Justitie er "een goede verklaring" voor heeft, maar dat men die pas op de zitting kwijt wil. Ook Mohammed hebben we benaderd, maar hij wil geen toelichting geven.
De rechtszaak begint vrijdag 9 december in Breda met een zogeheten regiezitting waarin onder andere bekeken wordt of er nog aanvullend onderzoek nodig is. Er zijn uiteindelijk drie verdachten gedaagd: directeur Spiering, de veiligheidscoördinator en de productieleider. De aanklacht luidt brandstichting en het overtreden van milieuwetten.