NOS verliest Eurowob-zaak

Het Europees Parlement hoeft niet bekend te maken welke parlementariërs lid zijn van het omstreden Vrijwillig Pensioenfonds. Het Gerecht van de Europese Unie, een onderdeel van het Hof in Luxemburg, oordeelde vandaag dat de NOS niet voldoende heeft aangetoond waarom zij de gegevens nodig heeft.

Het Vrijwillig Pensioenfonds voor Europese politici is al jaren omstreden. Met een minimale inleg kunnen Europarlementariërs via dit fonds 'sparen' voor een ruim aanvullend pensioen, bovenop het pensioen dat ze al krijgen. Onder grote publieke druk besloten daarom Nederlandse Europarlementariërs in 2005 dat ze niet langer deel zouden nemen aan het fonds. Alleen de VVD'er Toine Manders tekende die gedragscode niet, tot teleurstelling van ook de Nederlandse overheid.

Oud-GroenLinks-europarlementariër Kathalijne Buitenweg vond het fonds een vorm van "zelfverrijking". Ze schreef in 2005 aan haar collega's: "Mensen die lid zijn van het Vrijwillig Pensioenfonds maken oneigenlijk gebruik van hun begrotingsrecht door zichzelf te verrijken zonder dat daar een prestatie tegenover staat."

Transparantie

De NOS verzocht in 2005 om een kopie van de ledenlijst van het Vrijwillig Pensioenfonds. Het parlement weigerde dit. De NOS voert aan dat in het belang van transparantie en verantwoording de lijst openbaar zou moeten zijn. Het Gerecht in Luxemburg oordeelt nu dat die argumenten onvoldoende zijn.

De uitspraak van het Europese Gerecht is van belang voor journalisten, omdat voor het eerst duidelijk wordt dat er nieuwe strenge eisen worden gesteld aan de zogenoemde Eurowob (pdf) als de privacy in het geding is. "De lat om informatie te krijgen wordt door het Gerecht nu wel heel hoog gelegd", zegt de hoofdredacteur van NOS Nieuws, Marcel Gelauff. "We hebben kennis genomen van het oordeel van het Gerecht en we overwegen of we daartegen in beroep gaan."

'Lijst moet openbaar'

In deze procedure schaarden de Europees toezichthouder voor gegevensbescherming, de Finse en de Deense overheid zich achter de NOS. Ook de budgetcontrole-commissie van het Europees Parlement vond dat de lijst openbaar moest worden.

Eerder hadden de juridische adviseurs van het parlement in een vertrouwelijk advies ook voor openbaarmaking gepleit. Dat maakt het des te opmerkelijker dat het Gerecht tot een ander oordeel komt.

Gedragscode

Het pensioenfonds voor europarlementariërs had op 31 december 2009 een reservegat van ruim 85 miljoen dollar. Om de problemen aan te pakken is de pensioenleeftijd verhoogd naar 63 jaar, maar die stap gaat lang niet ver genoeg.

Uit eigen berekeningen van het parlement blijkt dat de reserves van het fonds tussen 2020 en 2025 volledig zijn verdampt. In het verleden heeft het parlement de tekorten aangevuld.