Diepe schaamte voor neonazi-moorden

Door buitenlandredacteur Achille Prick

De Duitse Bondsdag heeft een minuut stilte gehouden voor de slachtoffers van een serie moorden door drie neonazi's. De drie vermoordden tussen 2000 en 2007 tien immigranten en een politieagente. Twee van hen pleegden vlak voor hun arrestatie zelfmoord, de derde, de 36-jarige Beate Zschape, gaf zichzelf aan.

''We schamen ons dat de zowel de regionale als de landelijke opsporingsdiensten al die jaren niet in staat zijn gebleken deze misdadigers op te sporen en dat hun daden niet voorkomen konden worden'', zei de voorzitter van de Bondsdag Norbert Lammert. ''Het is beschamend dat er in naam van de nazi-ideologie zo'n onvoorstelbaar bloedig spoor is getrokken.''

Hoewel er vanaf het begin voldoende aanknopingspunten waren die naar de verdachten leidden, lijken de moorden op negen Turken en een Griek nooit een echte prioriteit geweest te zijn voor politie en justitie. ''We moeten er in dit land voor zorgen dat de gegarandeerde grondrechten voor iedereen gelden, ongeacht geloof of afkomst'', zei Lammert.

Blind

In het debat over de vele vragen rondom de serie neonazi-moorden, kwamen vooral de opsporingsdiensten zwaar onder vuur te liggen. Die zouden zich, zo luidt de veelgehoorde kritiek, vooral concentreren op links extremisme en blind zijn voor geweld uit extreemrechtse hoek. ''De veiligheidsdiensten bagatelliseren extreem-rechts'', zei fractievoorzitter Frank Walter Steinmeier van de sociaal-democratische SPD.

Gregor Gysie, fractievoorzitter van Die Linke, ging nog verder. Hij suggereerde dat veiligheidsdiensten veel te innig waren met informanten in het neonazimilieu. Het zijn vaak overtuigde neonazi's die tegen betaling informatie geven aan politie en justitie.

Stoppen

''De vraag is echter hoe betrouwbaar die informatie is'', aldus Gysie. ''Deze drie hebben al die jaren hun gang kunnen gaan, zonder dat we iets hebben gehoord van een informant. Daarmee lijkt me duidelijk dat we daar mee moeten stoppen.''

De informanten zijn ook een sta in de weg voor een eventueel verbod op de Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD). Meerdere politieke partijen pleiten voor zo'n verbod omdat de drie daders van de neonazi-moorden waarschijnlijk in contact stonden met NPD-partijleden. Maar enkele jaren geleden kon de NPD niet verboden worden, juist omdat justitie informanten in de partij heeft rondlopen.

Volgens het hooggerechtshof is het niet zuiver om een organisatie te verbieden waarin de overheid zelf infiltreert. De overheid zou op die manier alle organisaties kunnen oprollen.