Arabische revolutie wordt Egyptische herfst

Door buitenlandredacteur Achille Prick

Een week voor de geplande parlementsverkiezingen in Egypte is het Tahrirplein in Caïro opnieuw het toneel van hevige gevechten tussen demonstranten en veiligheidstroepen. Betogers eisen dat de Militaire Raad plaatsmaakt voor een interim-burgerregering, maar de militairen zien voor zichzelf nog steeds een belangrijke rol weggelegd. Ook straks in het nieuwe democratische Egypte.

Volgens veel waarnemers is er feitelijk weinig veranderd in Egypte sinds het gedwongen vertrek van de gehate president Mubarak in februari. De rol van de veiligheidsdiensten onder Mubarak is moeiteloos overgenomen door het leger, onder leiding van maarschalk Hussein Tantawi. De afgelopen negen maanden zijn in Egypte talloze schrijvers, politici, activisten, bloggers en journalisten opgepakt. Duizenden mensen, sommige instellingen spreken zelfs over twaalfduizend, zijn opgepakt en vastgezet als politieke gevangenen.

Macht

Nadat de afgelopen weken berichten waren doorgesijpeld dat het leger niet van plan is zijn macht in het nieuwe Egypte op te geven, neemt de onrust toe. In de nieuwe grondwet zou Tantawi, oud-minister van Defensie onder Mubarak, willen laten opnemen dat het leger geen verantwoording schuldig is aan een nieuwe burgerregering. Ook wil het leger zich het recht voorbehouden in te grijpen als de militairen dat politiek gezien noodzakelijk achten.

Het is een van de oorzaken van de protesten die sinds eind vorige week zijn opgelaaid. Veel Egyptenaren zien hun droom van een vrij en democratisch land in rook opgaan. De ongekend felle reactie van het leger lijkt die vrees te bevestigen. Moet er een sfeer van onrust en chaos worden gecreëerd, vragen waarnemers zich af. Opdat de geplande parlementsverkiezingen van volgende week kunnen worden uitgesteld?

Nee, verzekert de Militaire Raad keer op keer. De verkiezingen gaan gewoon door. Voor de macht van het leger maakt dat ook weinig uit. Ook al gaan de verkiezingen door, dan nog houden de militairen de macht totdat er een nieuwe president is gekozen. De presidentverkiezingen worden pas verwacht eind 2012, begin 2013.

Geld

Het leger lijkt vooral beducht voor de Moslimbroederschap. De islamitische partij staat in de peilingen op 30 tot 40 procent van de stemmen. En met de Moslimbroederschap aan de macht zou Egypte een strengere islamitische staat kunnen worden. Dat zou de banden met het Westen op het spel kunnen zetten en daar zit de militaire top niet op te wachten. Jaarlijks ontvangt Defensie vele miljoenen dollars uit het buitenland om het Egyptische leger up-to-date te houden in een onrustige regio. Die geldstroom zien de militairen niet graag opdrogen.

Hoe het leger echter de Moslimbroederschap moet tegenhouden zonder de beloofde democratie overboord te gooien, is onduidelijk.