'Schrijnende gevallen ook lokaal afwegen'
Door redacteur Reinalda Start
Of uitgeprocedeerde asielzoekers als Mauro in Nederland mogen blijven, moet niet langer alleen door ambtenaren worden beoordeeld. De lokale samenleving moet bij de advisering over deze zogenoemde schrijnende gevallen een belangrijke stem krijgen.
Dat kan door burgemeesters, vluchtelingenorganisaties en kerken bij het besluit te betrekken. Dat schrijft de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken in een rapport over schrijnende gevallen aan minister Leers van Immigratie. Het rapport wordt op 6 december officieel gepresenteerd.
Suggesties
De 18-jarige Mauro en Sahar van 14 zijn twee uitgeprocedeerde asielzoekers die minister Leers hoofdbrekens bezorgden. Eerder dit jaar zei de minister dat het misschien beter zou zijn om door burgemeesters te laten bepalen welke asielzoeker zo schrijnend is dat hij ondanks een negatief besluit toch mag blijven.
Leers kreeg vervolgens veel kritiek te verduren. Hij vroeg daarop zijn belangrijkste adviesorgaan, de Adviescommissie Vreemdelingenzaken, om met suggesties te komen.
Organisaties en burgemeesters die regelmatig met uitgeprocedeerde asielzoekers te maken hebben, kijken al een tijdje met interesse naar Duitsland. Daar bestaat sinds de jaren 90 de zogenoemde Härtefallkommission, een 'commissie moeilijke gevallen'.
Duitse deelstaten
Iedere deelstaat heeft zijn eigen commissie. Behalve ambtenaren van de deelstaat en immigratiediensten zijn ook kerken, vluchtelingenorganisaties, sociale diensten en een arts er lid van.
Op verzoek buigt zo'n commissie zich over de vraag of een uitgeprocedeerde asielzoeker toch mag blijven, omdat daar humanitaire en persoonlijke redenen voor zijn. Van groot belang is ook dat de persoon in kwestie goed geïntegreerd is in de lokale samenleving.
De Adviescommissie heeft gekeken hoe de commissies in de deelstaten Beieren en Noordrijn-Westfalen functioneren. Vooral die laatste deelstaat is qua inwonertal en de instroom van asielzoekers goed met Nederland te vergelijken.
Noordrijn-Westfalen
Jaarlijks buigt de Härtefallkommission zich in Noordrijn-Westfalen over zo'n 400 schrijnende gevallen. De commissie adviseert in gemiddeld 80 gevallen toch om een verblijfsvergunning te geven. Dat advies wordt door de autoriteiten bijna altijd opgevolgd.
De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken wil net als in Duitsland het maatschappelijk belang mee laten wegen in de beslissing. In de praktijk zal het volgens voorzitter Adriana van Dooijeweert vooral om kinderen gaan. Die hebben de mogelijkheid gehad om naar school en sportverenigingen te gaan.
Van Dooijeweert verwacht dat op den duur ook minder mensen zullen worden besproken door zo'n commissie. Het rijksbeleid is erop gericht om sneller te beslissen bij een asielaanvraag. "Dat zou betekenen dat het op den duur moeilijker zal worden om te wortelen", aldus de commissievoorzitter.
Laatste woord
Door lokale bestuurders te betrekken bij de advisering zal de invloed van de Immigratie- en Naturalisatiedienst minder groot worden. Die heeft nu nog de doorslaggevende stem in het besluit of een uitgeprocedeerde asielzoeker al dan niet mag blijven.
Overigens heeft de minister voor Asiel en Immigratie altijd het laatste woord, ook als hij het voorstel van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken overneemt.