Topless protest in EK-gastland Oekraïne
Door Europacorrespondent Tijn Sadée
Vandaag beginnen de play-offs voor landen die zich nog kunnen plaatsen voor het EK-voetbal in Polen en Oekraïne. Intussen groeit in Europa het ongemak over de politieke verruwing in gastland Oekraïne. Na de Oranjerevolutie van 2004 was het EK een geschenk aan de Oekraïnse hervormers. "Maar Europa heeft te vroeg gejuicht", zeggen journalisten in hoofdstad Kiev.
Het zou er, na de Oranjerevolutie in 2004 en de komst van een premier met een engelengezicht, allemaal anders worden. Oekraïne was nu 'Europees' en werd daarom de organisatie van het EK voetbal in 2012 gegund.
Maar inmiddels zit de 'engel' van toen, Joelia Timosjenko, na een politiek showproces achter tralies. De EU zit met de situatie in haar maag. "Beweegt het land richting Brussel of toch Moskou?" vraagt Europarlementariër en voetbalfan Guy Verhofstadt zich bezorgd af.
Protest neergeslagen
Volgens organisaties als Reporters without Borders zijn de problemen met persvrijheid in Oekraïne en andere voormalige Sovjetstaten hardnekkig. Een ludiek, topless protest van Oekraïnse journalisten werd onlangs neergeslagen.
Hun collega's uit buurland Wit-Rusland kregen het nog zwaarder te verduren: een applaus-protest, voor de regeringsgebouwen van dictator Loekasjenko, eindigde in arrestaties en celstraffen. "Ze vermoorden nu geen journalisten meer", zegt Auhinija Mantsjevitsj van European Radio for Belarus. "In plaats daarvan negeert de macht ons volledig. Ze praat niet met ons."
"Over een half jaar kijkt de hele wereld vanwege het EK voetbal over onze schouders mee", zegt de Oekraïnse Oksana Farina van de Kyiv Post. "Een uitgelezen moment om dan ook Oranjerevolutie deel 2 te ontketenen? Wie weet?!"
Bloed aan de paal
In 1978 riep het cabaretduo Neerlands Hoop (Bram Vermeulen en Freek de Jonge) het Nederlands elftal op om het WK voetbal in het dictatoriale Argentinië te boycotten. Hun Bloed aan de Paal-actie haalde de wereldpers, maar Nederland ging en haalde de finale.
"De Nederlanders zijn tijdens Euro 2012 weer een serieuze finalekandidaat, ik begrijp dus dat ze komen", zegt journalist Sergej Lesjtsjenko van de Oekrajinska Pravda. "Maar ik hoop dat Nederland de kans benut om politieke druk uit te oefenen op onze regering."
Lesjtsjenko's online krant werd in 2000 bekend vanwege de moord op hoofdredacteur Georgi Gongadze, die publiceerde over corruptie. Gongadzes onthoofde lichaam werd in een bos aan de rand van Kiev teruggevonden. Lesjtsjenko: "Elf jaar na zijn dood en een Oranjerevolutie achter ons neemt de repressie helaas weer toe."