Albayrak wist wel van misstanden COA

Door redacteuren Bas de Vries en Hugo van der Parre

Algemeen-directeur Nurten Albayrak van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) weet al minstens drie jaar dat er binnen haar organisatie sprake is van gevoelens van angst. Het is haar vanaf 2008 persoonlijk verteld en geschreven in e-mails, in ieder geval door medewerkers van de directie Huisvesting van het COA.

De NOS heeft de betreffende e-mails ingezien en Albayraks bewering van niets te weten, klopt dus niet. Vier klokkenluiders hebben het bovendien in 2010 aan de orde gesteld bij het ministerie. Dat zeggen medewerkers en ex-medewerkers van het COA tegen de NOS.

Twee van hen komen als eersten openlijk naar buiten, na anonieme getuigenissen over de angstcultuur. De klokkenluiders willen nu graag gehoord worden door de commissie die in opdracht van minister Leers de misstanden bij het COA onderzoekt.

Rondetafelgesprekken

Het verhaal begint drie jaar geleden als algemeen directeur Albayrak in rondetafelgesprekken de medewerkers vraagt om op tafel te gooien wat hen dwarszit. Ze doet dat in het kader van de campagne 'Met vertrouwen aan het werk'. W.R., al sinds 2000 in dienst van het COA, reageert daar graag op, want zij voelt zich sinds een aantal maanden niet meer veilig op de afdeling Huisvesting.

Dat komt door het optreden van de managers. Een gesprek met Nurten Albayrak en e-mails in de loop van 2009 helpen echter niet.

Eind 2009 komt het onderwerp opnieuw aan de orde bij een volgend rondetafelgesprek. Nu geven acht medewerkers van Huisvesting aan dat ze zich bedreigd voelen en dat het sinds de eerste meldingen alleen maar erger is geworden. De klachten leiden ertoe dat Ordina gevraagd wordt een onderzoek te doen naar gevoelens van sociale onveiligheid binnen het COA.

Ontslagen

Tegelijk krijgt R. te horen dat het COA afscheid van haar wil nemen, omdat ze 'te lastig' is. Om het leed te verzachten, volgen er nog twee mediationgesprekken, maar ook daarbij staat de uitkomst vast. Via de kantonrechter staat R. per 1 september 2010 op straat.

Het Ordina-onderzoek wijst intussen uit dat er op de afdeling Huisvesting wel degelijk een gevoel van sociale onveiligheid heerste.

Naar de minister

Mevrouw R. laat het er niet bij zitten en schrijft in augustus een brief aan demissionair minister Hirsch Ballin van Justitie. Dat doet ze mede namens twee mensen die nog bij het COA werken en de eerder ontslagen Peter Schotman. Schotman was opzichter bij een aantal asielzoekerscentra, maar was naar eigen zeggen te eerlijk en te kritisch, wat hij moest bekopen met voortijdige ontbinding van zijn contract.

In januari 2011 worden ze op het ministerie van Binnenlandse Zaken ontvangen door twee juristen van de directie Migratiebeleid. In het gesprek gaat het over de werksfeer bij het COA en over waargenomen misstanden met de besteding van miljoenen euro's aan bouwkosten en declaraties. Volgens de klokkenluiders wordt veel geld over de balk gesmeten en kan dat de COA-leiding niets schelen. De overheid betaalt toch wel en het budget moet worden opgemaakt om volgend jaar niet minder te krijgen. Intussen kan aannemer De Combi als monopolist zo'n beetje zelf de prijzen bepalen. En wie hier iets over zegt, wordt de deur uit gewerkt.

In juli krijgen de klokkenluiders een kort briefje van het ministerie. Daarin staat: "De waarnemend directeur-generaal Vreemdelingenzaken heeft de bevindingen (van de klokkenluiders, red.) anoniem besproken met de algemeen directeur van het COA. Afgesproken is dat de algemeen directeur van het COA zich nader zal informeren".

Onderzoekscommissie

Geen van de klokkenluiders heeft daar verder iets van gemerkt. Reden waarom twee van de vier na de NOS-publicatie over Nurten Albayrak en de angstcultuur nu in de openbaarheid durven te treden. De klokkenluiders hebben inmiddels geprobeerd in contact te komen met minister Leers voor Immigratie en Asiel, omdat ze hun verhaal ook willen doen bij de onderzoekscommissie.

Reageren? Mail Bas.de.Vries@nos.nl of Hugo.van.der.Parre@nos.nl