Fraude hoogleraar Stapel 'verbijsterend'

De commissie die onderzoek heeft gedaan naar het gesjoemel door hoogleraar Diederik Stapel in Tilburg, noemt de fraude verbijsterend.

Het is uitzonderlijk laakbaar gedrag waardoor de wetenschap in hoge mate is geschaad, stelt de commissie. "We zijn van de ene in de andere verbaziging gevallen", zegt voorzitter Levelt.

Hij spreekt over "wangedrag zonder precedent".

Volgens Levelt is de fraude zeer aanzienlijk. Sinds 2004 heeft Stapel verzonnen data gebruikt in zeker dertig artikelen in toonaangevende tijdschriften op het gebied van de sociale psychologie.

Loep

De commissie adviseert (.pdf) de universiteiten waar Stapel werkzaam is geweest om bij het Openbaar Ministerie aangifte te doen tegen Stapel van valsheid in geschrifte. De universiteit van Tilburg heeft daar inmiddels toe besloten, die van Groningen onderzoekt dat nog.

Er is langer onderzoek nodig om de omvang van de fraude te overzien, zegt de voorzitter. Er zullen 130 tijdschriftpublicaties en 24 hoofdstukken in boeken onder de loep moeten worden genomen.

De fraude betekent een "persoonlijke tragedie" voor de studenten die aan Stapel waren toevertrouwd, zegt Levelt. Zij zullen publicaties uit hun cv moeten schrappen, omdat die nu verdacht zijn. Wel mogen ze hun doctorstitel behouden. De onderzoekscommissies van de universiteiten van Tilburg, Amsterdam en Groningen twijfelen niet over de kwaliteit van de promoties.

Diepe spijt

De hoogleraar werd begin september op non-actief gesteld nadat duidelijk was geworden dat hij onderzoeksresultaten had verzonnen. Hij was onder meer betrokken bij de omstreden publicatie over mensen die "hufterig" worden als ze aan vlees denken.

Stapel zelf betuigt in een schriftelijke verklaring (.pdf) zijn diepe spijt. "Ik heb gefaald als wetenschapper, als onderzoeker. Ik heb onderzoeksgegevens aangepast en onderzoeken gefingeerd. Niet een keer, maar meerdere keren, en niet even, maar gedurende een langere tijd."

"Ik wilde te veel te snel", stelt Stapel. "In de moderne wetenschap ligt het ambitieniveau hoog en is de competitie voor schaarse middelen enorm. De afgelopen jaren is die druk mij te veel geworden."

"Ik heb de fout gemaakt dat ik de waarheid naar mijn hand heb willen zetten en de wereld net iets mooier wilde maken dan hij is."