VVD kiest voor rust in de tent

Het kabinet onder leiding van VVD-premier Rutte zit morgen op de kop af een jaar in het zadel. De partijleider is door zijn functie uiteraard veel in beeld, maar waar is de Kamerfractie gebleven? Die houdt zich rustig, constateert NOS-verslaggever Joost Vullings, om begrijpelijke redenen.

"Kort door de bocht geformuleerd, is de houding bij de VVD: braaf zijn en koppen dicht. We hebben sinds een eeuw weer een liberale premier en die gaan we dan niet voor de voeten lopen."

"Dat is een heel andere houding dan die van Frits Bolkestein tijdens Paars", zegt Vullings. "Maar toen was de premier Wim Kok van de PvdA. Die kreeg de premiersbonus, zoals dat heet. Doordat Bolkestein in de Tweede Kamer het VVD-geluid goed vertolkte, bleef die partij goed in beeld bij de kiezer."

CDA-model

De VVD heeft dus nagedacht over de terughoudende rol van de fractie, maar er kleven wel risico's aan deze strategie, zegt Vullings. "De VVD kopieert eigenlijk een model dat het CDA hanteerde in de Balkenende-jaren. Het idee is dat de fractie in dienst staat van het kabinet."

"De belangrijkste taak van de fractievoorzitter, in dit geval Stef Blok, is om alles soepeltjes te laten verlopen en vooral de eventuele plooien in de coalitie glad te strijken. Dit model heeft wel één voorwaarde: de spits moet schitteren. Als de premier zijn electorale aantrekkingskracht verliest, heb je een dijk van een probleem."

Politiek profiel

Vullings wijst erop dat Rutte het vooralsnog prima doet. "Maar ja, dat gaat vroeg of laat een keer veranderen en dan krijg je hetzelfde als bij het CDA. Balkenendes ster was een jaar geleden uitgeschitterd en dat leidde tot een historische verkiezingsnederlaag."

"Toen kwam het evaluatierapport-Frissen. Daarin stond: 'Alles was ondergeschikt aan het streven naar rust en stabiliteit. Dat had tot gevolg dat het profiel van het CDA onduidelijk en grijs bleef. Ook de vernieuwing van de inhoud bleef achterwege, omdat alles rustig moest blijven, dus alle discussie werd in de kiem gesmoord. En de fractie was een verlengstuk van het kabinet en had geen eigen politiek profiel meer.' Nou ja, vul hier VVD in en het lijkt heel erg op de situatie die we nu hebben."