Poolse verkiezingen: Kaczynski's hete adem

Door correspondent Wouter Meijer in Polen

De Duitse bondskanselier Merkel wil Polen onderwerpen: het land ligt toch maar in de weg op de strategische as Berlijn-Moskou. Merkel is trouwens "door duistere krachten" aan de macht gekomen. De Stasi zou daarbij een rol hebben gespeeld.

Het zijn uitspraken van Jaroslaw Kaczynski uit zijn boek 'Het Polen van onze dromen'. En zo kennen we hem weer: fel anti-Duits en behoorlijk van de wereld.

Hete adem

Zondag kiezen de Polen een nieuw parlement. Volgens de peilingen maakt de zittende premier Donald Tusk met zijn rechts-liberale coalitie een goede kans op een tweede ambtstermijn. Maar hij heeft de hete adem van de nationaal-conservatieve oppositie in de nek, Kaczynski is zijn belangrijkste concurrent.

Vorig jaar volgden we Jaroslaw Kaczyznski een dag op campagne. Hij wilde in de zomer van 2010 zijn tweelingbroer opvolgen als president. Lech Kaczynski was een paar maanden daarvoor omgekomen bij de vliegramp in Smolensk. Zijn aanhangers vonden toen dat Jaroslaw zo mild was geworden. Ze vertelden dat hij veranderd was door de dood van zijn broer, maar we vroegen ons toen al af of dat van lange duur zou zijn.

Samenzwering

Voor wie nog twijfelde, is nu wel duidelijk geworden dat Kaczynski nog steeds de rabiate nationalist is, die overal samenzweringen tegen hem en tegen Polen ziet.

Hij bezoekt elke maand de herdenking van de slachtoffers van de vliegramp, die tegelijk een demonstratie tegen de zittende regering is. De deelnemers aan die herdenkingen zien in de vliegramp ook een samenzwering. Eén van hen schreef het boek "De aanslag van Smolensk".

Kaczynski grijpt elk bericht over de oorzaak van de ramp aan om de regering ervan te beschuldigen niets te doen tegen de Russen, die volgens hem gegevens achterhouden en op zijn minst medeplichtig zijn aan het ongeluk.

Wanhoopsoffensief

Maar het aantal aanhangers van Kacyznksi's ideeën loopt terug. Zijn grootste probleem is dat het goed gaat met Polen. Het land is vrijwel ongeschonden door de economische crisis gekomen. Veel van de honderdduizenden Polen die in West-Europa zijn gaan werken, komen terug; er is weer werk.

Premier Donald Tusk profiteert daarvan. Hij staat voorop in de peilingen en als hij wint, zou hij de eerste premier zijn na de val van het communisme, die een tweede termijn krijgt.

Kaczynski's recente uitspraken tegen Merkel worden door de pers gezien als wanhoopsoffensief. De krant Gazeta Wyborcza sprak een paar dagen geleden van Kaczynski's "Blitzkrieg". Overigens beschouwt Kaczynski alle kritische media als marionetten van de regering-Tusk en vindt dat er sprake is van "Wit-Russische toestanden"; er is geen vrije pers.

Gemotiveerd

Toch kan het zondag nog spannend worden, de grote vraag is hoeveel mensen komen stemmen. De achterban van Kaczynski is doorgaans gemotiveerder om te gaan stemmen, want ze zijn ontevreden.

De aanhangers van Tusks Burgerplatform zijn tevreden en zouden bovendien uit de peilingen kunnen afleiden dat hij toch wel wint. Als minder dan de helft gaat stemmen, maakt Kaczynski nog een serieuze kans. Vier jaar geleden was de opkomst 55 procent, maar dat was uitzonderlijk hoog, want toen wilden veel Polen van de regering-Kaczynski af.