Sociale media levensgevaarlijk in Mexico

Door buitenlandredacteur Marc Bessems

Aan handen en voeten hangt ze, half ontkleed, aan een voetgangersbrug in de grensstad Nuevo Laredo. Een paar meter lager bungelt, bebloed en levenloos, het lichaam van haar vriend. Zij was 28, hij drie jaar jonger. Ze zijn allebei gemarteld voor ze stierven.

De moordenaars van het stel hebben posters achtergelaten, met een angstaanjagende boodschap: "Dit gebeurt er met internetklikspanen". De slachtoffers zijn nog niet geïdentificeerd. Volgens de daders had het stel op een website informatie gepubliceerd over activiteiten van een drugskartel. Voor alle duidelijkheid lieten de moordenaars een tweede poster achter: "Dit zal gebeuren met iedereen die grappige dingetjes op internet plaatst… Kijk maar uit, want ik zal jullie krijgen. Hoogachtend: Z".

Dreiging

Iedereen in Mexico weet wat dat betekent: de laatste letter van het alfabet is het symbool van een van de beruchtste drugsorganisaties van het land, Los Zetas. Het kartel schrijft voor alle duidelijkheid ook de namen van enkele sites op de posters. Die hebben één ding gemeen: ze worden onder meer gebruikt door anonieme burgers om informatie door te geven over kartels. Een succes in een land waar maar weinig mensen de politie voldoende vertrouwen om aangifte te doen.

Een van de bedreigde sites is El Blog Del Narco. Begonnen als obscuur platform voor gruwelijke beelden van drugsmoorden en tegenwoordig razend populair in Mexico. De site plaatst vaak als eerste foto's van misdrijven en fungeert als platform voor drugskartels, informatiebron voor justitie en uitlaatklep voor tal van lezers.

Onder de tientallen reacties op het berichtje over de moord in Nuevo Laredo bijvoorbeeld, uiten anonieme burgers hun afschuw over de moorden. Op hetzelfde forum worden ze bedreigd door mensen die zeggen namens de Zetas te spreken: "115 reacties, maar niemand is dapper genoeg om z'n adres achter te laten..."

Vacuüm

Blogs en sociale media vullen een leegte die de journalistiek achterliet. Steeds meer kranten, persbureaus en televisiestation passen zelfcensuur toe uit angst voor de drugskartels. Mexico is inmiddels een van de gevaarlijkste landen ter wereld voor journalisten. Tot nu toe zijn dit jaar al zeven journalisten vermoord en is er één spoorloos verdwenen na een ontvoering. Ook drie andere medewerkers van een mediabedrijf kwamen om het leven, volgens een actiegroep van Mexicaanse journalisten.

Daarom wordt er flink op los getwitterd en geblogd in Mexico. Feit en fictie zijn moeilijk van elkaar te scheiden. Vorige maand brak er in de stad Veracruz massaal paniek uit nadat twitteraars het gerucht hadden verspreid dat drugskartels scholen zouden gaan aanvallen. Twee mensen die het gerucht verspreid zouden hebben, zijn inmiddels gearresteerd. Ze zijn formeel zelfs beschuldigd van terrorisme en kunnen dertig jaar gevangenisstraf krijgen.

Voor twitteraars en bloggers in Mexico komt het gevaar dus van twee kanten: als de kartels erachter komen dat ze anoniem reacties plaatsen op blogs of twitteren over kartels, zijn ze vogelvrij. Als ze te guitig onjuiste informatie verspreiden, lopen ze het risico te worden aangeklaagd voor terrorisme.