WikiLeaks-lek: alles ligt op straat

Door verslaggever Jeroen Wollaars

Alle 251.287 diplomatieke berichten van de Amerikaanse overheid die klokkenluiderssite WikiLeaks gecontroleerd naar buiten wilde brengen, staan open en bloot op internet. Iedereen kan namen en adresgegevens van informanten vinden in de documenten. Het gaat om mensen uit landen als Iran of China, maar ook om Nederlandse burgers die met de Amerikanen over gevoelige kwesties spraken.

Toen WikiLeaks de beschikking kreeg over de documenten werd een samenwerking aangegaan met journalisten wereldwijd, die alle zogenoemde cables zouden lezen. Ook de NOS deed daar aan mee. Daarbij werd afgesproken dat namen van informanten vervangen zouden worden door XXXXXXXXXXXX: precies twaalf kruisjes. Zo zou de informatie wel openbaar worden, maar zou niemand in (levens)gevaar worden gebracht door publicatie van persoonsgegevens.

Nu zijn ook die gegevens openbaar geworden door een aaneenschakeling van fouten, toevalligheden en ordinaire ruzies.

Wachtwoord

Julian Assange gaf de documenten als eerste aan de Britse krant The Guardian. Journalisten van die krant konden een bestand downloaden van een speciale computer en het openen met het wachtwoord ACollectionOfDiplomaticHistorySince_1966_ToThe_PresentDay#. Omdat hen verzekerd was dat die computer maar heel even 'open' zou staan, publiceerden de journalisten dit wachtwoord in hun boek over de kwestie dat in februari verscheen.

Uit een reconstructie van het Duitse blad Der Spiegel blijkt dat WikiLeaks dan een kapitale fout maakt. In plaats van het bestand te wissen, wordt het juist over de hele wereld verspreid. Het zit diep verborgen in de lange lijst bestanden die de klokkenluiderssite elke dag uitwisselt met honderden computers, om eventuele cyberaanvallen af te slaan.

Afsplitsing

Niemand heeft dat in de gaten, totdat er ruzie ontstaat bij WikiLeaks. Er ontstaat een afsplitsing: Openleaks. En om te bewijzen dat Julian Assange onvoorzichtig omspringt met zijn gegevens wijzen de mensen van Openleaks op dat ene verstopte bestand.

Dan gaat het snel. Een journalist van het Duitse blad Freitag koppelt het verborgen bestand aan het wachtwoord dat in het boek van The Guardian staat en 1,73 gigabytes aan diplomatieke berichten zijn voor de hele wereld in te zien.

Woedend

Wikileaks heeft woedend gereageerd op het naar buiten komen van alle gegevens. Ze zeggen Human Rights Watch, Amnesty en de Amerikaanse overheid op de hoogte te hebben gebracht, zodat zij mensen die met naam en toenaam worden genoemd in de artikelen kunnen waarschuwen. Of de Nederlanders die genoemd worden ook worden gewaarschuwd, is onduidelijk. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken wil niet ingaan op de kwesties rond Wikileaks. Het ministerie onderzoekt nog of ze een reactie kunnen geven.

De AIVD laat weten de ontwikkelingen rond WikiLeaks nauwlettend in de gaten te houden.