Naar één Europese schuld?

Door redacteur Thomas Spekschoor

Eind juli waren de Europese leiders er nog van overtuigd. Ze hadden Griekenland gered en daarmee was ook voor de zoveelste keer de euro gered. Dit keer was de euforie groot. Het Europese noodfonds kreeg de mogelijkheid om eerder in te grijpen en ook strenge begrotingsregels aan landen op te leggen. Dat moest de oplossing worden voor de euro-crisis.

We zijn nog geen maand verder en opnieuw moet de euro gered worden. Dit keer komen de Franse president Sarkozy en de Duitse bondskanselier Merkel samen in Parijs. Ze spreken wellicht over een nieuwe verhoging van het noodfonds of nieuwe strengere begrotingsregels, maar er gaan steeds meer stemmen op om naar het laatste redmiddel te grijpen. Met zijn allen gezamenlijk lenen, door het uitgeven van euro-obligaties.

Hoe is het nu?

Op dit moment lenen landen nog allemaal afzonderlijk op de kapitaalmarkt, tegen allemaal verschillende rentes. Landen die door beleggers vertrouwd worden, betalen weinig rente. Landen die niet vertrouwd worden, betalen veel meer. Voor steeds meer eurolanden lopen de rentes hoog op, daardoor kunnen ze de rekeningen moeilijk betalen. Ierland, Portugal en Griekenland krijgen al hulp van andere Europese landen. Gevreesd wordt dat ook Italië en Spanje in de toekomst bij het Europese noodfonds aan moeten kloppen voor hulp. En dan is de bodem van dat fonds snel in zicht.

Andere oplossing

Veel economen en politici pleiten al heel lang voor een andere oplossing. Niet meer allemaal afzonderlijk de kapitaalmarkt op, maar als één eurozone. Groot voordeel: de rente voor landen die in moeilijkheden zitten zal flink omlaag gaan. Beleggers zullen meer vertrouwen hebben als ze hun geld lenen aan alle Europese landen tegelijk, dan aan ieder land afzonderlijk. Ze zijn er zekerder van dat ze hun geld ook weer terug krijgen. Nieuwe noodleningen aan Griekenland of Ierland zijn niet meer nodig, die landen kunnen zelf de kapitaalmarkt op, onder de paraplu van Europa. Er wordt rust gebracht.

Nadelen

Maar er zijn ook nadelen. Voor financieel gezonde landen zal de rente juist hoger zijn. De rente van de euro-obligaties zal ergens tussen de afzonderlijke rentes van alle eurolanden in liggen. Nederland en Duitsland hebben hele lage rentes en moeten waarschijnlijk in het nieuwe systeem meer rente betalen.

Ander nadeel: de druk voor landen om te bezuinigen wordt een stuk lager. Italië en Spanje doen er nu alles aan om maar niet te hoeven aankloppen bij het noodfonds. Want als ze dat wel moeten doen, bemoeit dat fonds zich ook met hun begrotingen. Die druk is met gezamenlijke Europese staatsobligaties weg. De landen kunnen toch al tegen lage rentes lenen en worden dus minder gedwongen om te bezuinigen.

Meer macht naar Brussel?

Daar is een oplossing voor: meer macht naar Brussel. Als de financiële markten landen niet meer dwingen bezuinigingen door te voeren, dan moet Brussel het maar doen, is de gedachte. Volgens velen is meer macht in Brussel onlosmakelijk verbonden aan de euro-obligaties.

Maar de weerstand in Europa tegen meer macht in Brussel is groot, zeker ook in Duitsland en Nederland. Dus of meer Europese macht, en daarmee het gemeenschappelijk geld lenen, ook politiek haalbaar is, is zeer de vraag.

Heeft u vragen over dit artikel, over euro-obligaties of de eurocrisis, u kunt ze op Twitter stellen aan de NOS-redactie, via @tbspekschoor