De aanloopstraat loopt leeg

Door verslaggever Pauline Broekema

In aanloopstraten, overal in Nederland, verdwijnen steeds meer winkels. De trend versnelt zich. Onder invloed van internet, veranderend koopgedrag, de vergrijzing en de crisis. De klappen vallen met name in middelgrote steden.

Volgens Locatus, onafhankelijk bureau op het gebied van winkelinformatie in de Benelux, gaat het vooral om traditionele winkels die daar al heel lang zitten, zoals de traditionele modewinkel, de elektronicazaak, de bakker en de groentenboer.

Deventer

Volgens Gertjan Slob van Locatus worden winkels steeds vaker woningen. Verspreide leegstand in een straat vindt hij onwenselijk. "Je zou meer moeten kunnen clusteren." zegt hij. Maar dat is lastig omdat een gemeente de middenstand dan zou moeten uitkopen.

Toch zijn er voorbeelden van aantrekkelijke, succesvolle aanloopstraten, de winkelstraat die naar het stadhart leidt. Slob noemt de Folkingestraat in Groningen. En straatjes in Deventer, naar de oude binnenstad toe.

"Maar" waarschuwt hij "je moet ook weer niet teveel leuke winkeltjes krijgen."

Leeuwarden

In Maastricht en Leeuwarden lopen gemeentelijke projecten om het probleem gericht aan te pakken.Projectleider Klaas van den Berg leidt ons rond door Leeuwarden. De Kleine Kerkstraat is het pronkstuk. Een kapperszaak, boetiekjes, een designwinkel, een bloemist, een antiquariaat. Veel publiek, ingetogen reclameborden op de historische panden.

De verdiepingen boven de winkels worden weer bewoond. In die levendige Kleine Kerkstraat helpt de gemeente ook financieel, met kleine investeringssubsidies.

Er wordt gericht geholpen om een pand aan een nieuwe eigenaar te helpen. Een aantrekkelijk aanloopstraat houdt het stadshart, zegt Van den Berg.

Niet klagen

De straat is verkozen tot leukste winkelstraat van Nederland. Een kwestie van onderling samenwerken zegt middenstander Gosse Papma. Hij heeft er een lampenwinkel.

De middenstand houdt de uitstraling van de straat in de gaten. Dat er veel variëteit in het aanbod blijft. "We weten elkaar hier te vinden. Hebben goed contact met de gemeente. We zijn geen klagende winkeliers. Als ik een probleem heb, kan ik met één telefoontje de betreffende ambtenaar aan de lijn krijgen. Of de wethouder."

Etalages

Verderop, aan 't Nauw, een winkelstraat doorsneden door een middeleeuws grachtje, zijn de problemen zichtbaar. Ook een aanloopstraat. Maar één zonder loop. Winkels sluiten. Staan leeg. Een modezaak, een juwelier.

Hier moet de loop er weer in komen. Maar publiek laat zich lastig sturen. De gemeente wil graag dat de eigenaars de lege etalages in de tussentijd aantrekkelijk houden. Door ze bijvoorbeeld te gebruiken als expositieruimte.

Van den Berg denkt dat aanloopstraten korter zullen worden. Ideaal zou zijn om als gemeente een straat te kunnen verkavelen. Door middenstanders die ergens achteraf in de leegte zitten meer naar het stadshart te halen. Of dat haalbaar is, betwijfelt hij. Want dan moet de gemeente winkeliers uitkopen.

Internet

De tijd dringt voor Leeuwarden. Boven het centrum torent een bouwkraan. Hij staat op het Zaailand waar het nieuwe Fries Museum komt en een A1-locatie een complete winkelstraat verrijst. Het aanloopstratenproject ontstond omdat de bestaande middenstand bang is dat dit project hun klanten kost.

De eigenaresse van een winkel in spijsolie zal het niet meer meemaken. Zij sluit na acht jaar de deuren. Ze gaat nog wel verder met een kookwinkel. "Daarvoor komen de mensen heel gericht."

Maar winkelend publiek? Ze zegt dat er gewoon minder mensen shoppen. Of hun spijsolie thuis bestellen, achter de computer. De crisis deed de rest.

Pensioen

Als voor die lege winkels geen nieuwe huurders zijn te vinden, moeten het woonhuizen worden, vindt Gertjan Slob. En dat spijt hem voor de middenstander die jarenlang naar zijn pensioen toe werkte met als oudedagsvoorziening die winkel met goodwill. "En dan is heel bitter als het anders uitpakt."

In Leeuwarden zijn ze er van overtuigd dat het gaat lukken met de aanloopstraten. Ze hebben de ambitie in 2015 te worden verkozen tot beste binnenstad van Nederland.