Kiesraad: afschaffen lijstcombinaties werkte averechts

De Kiesraad vindt dat bij de volgende Eerste Kamerverkiezingen weer lijstcombinaties mogelijk moeten zijn. Daarmee kunnen partijen officieel samenwerken om meer kans te maken op restzetels.

Bij de laatste Eerste Kamerverkiezingen op 23 mei waren de lijstcombinaties juist afgeschaft om manipulatie van de restzetelverdeling tegen te gaan.

De Eerste Kamer wordt gekozen door de leden van Provinciale Staten. Omdat precies bekend is hoeveel Statenleden elke partij heeft, kan de restzetelverdeling met lijstverbindingen vrij nauwkeurig worden beïnvloed.

Achter de schermen

Maar het lijkt erop dat het afschaffen van de lijstcombinaties een averechts effect heeft gehad, zegt de Kiesraad. Partijen hebben nu achter de schermen afspraken gemaakt over het stemgedrag bij de Eerste Kamerverkiezingen. Dat leidde ertoe dat enkele Statenleden op 'bevriende' partijen stemden om hen aan restzetels te helpen.

Lijstcombinaties zijn dan beter, vindt de Kiesraad. Dan is voor iedereen van tevoren zichtbaar welke partijen elkaar aan restzetels willen helpen.

Blauwe stem

In zijn evaluatie (.pdf) van de afgelopen Eerste Kamerverkiezingen gaat de Kiesraad ook in op de ongeldige stem die een Noord-Hollands Statenlid van D66 had uitgebracht. Hij stemde met een blauwe pen in plaats van een rood potlood, wat D66 een zetel kostte.

Ondanks alle media-aandacht voor deze kwestie, vindt de Kiesraad dat de Kieswet op dit punt niet moet worden aangepast. Alleen rode stemmen zijn geldig, vindt de raad; blauwe dus niet.