Noorwegen is onbekend met rechtse terreur
Door redacteur Rinke van den Brink
De bloedige aanslagen in Noorwegen van gisteren passen niet in de vreedzame traditie van het land. Extreem-rechts in Noorwegen -waarmee de vermoedelijke aanstichter van de bloedbaden banden heeft- toonde zich nooit eerder zo gewelddadig. Dat betekent niet dat het land niet te maken heeft met geweldsincidenten uit extreem-rechtse hoek.
De Noorse antropoloog Tore Bjorgo, verbonden aan het Instituut voor Internationale Zaken in Oslo, deed in de jaren negentig veel onderzoek naar gewelddadig rechts-extremisme in de Scandinavische landen. Net als het Anti-Racisme Centrum in Oslo. Uit die onderzoeken bleek dat alle vormen van extreem-rechts geïnspireerd geweld voorkwamen. Van belediging tot moord, van bedreigingen tot schietpartijen, van straatgeweld tot brandstichting, van uitschelden tot fysiek geweld.
Geweldsorgie
De ernstigste incidenten tot 1997 waren drie moorden. In een geval werden twee Pakistaanse mannen gedood. De dader werd door twee aanwezige vrienden aangegeven voor de racistische moorden. In het derde geval werd een man van buitenlandse komaf willens en wetens overvaren met een boot.
Het aantal schietpartijen in de periode 1986 tot 1997, toen de beide grote onderzoeken plaatsvonden, beperkte zich tot negentien. Daarbij werd er op huizen van immigranten en vluchtelingen geschoten en in enkele gevallen op anti-racistische activisten. Die werkelijkheid staat dus heel ver verwijderd van de geweldsorgie van gisteren.
Het ernstigste incident van deze eeuw tot gisteren deed zich voor in Oslo. In 2001 werd daar een 15-jarige zwarte jongen doodgestoken door twee neonazi's.
Neonazi's
Rechts-extremisten in Noorwegen zijn doorgaans jong en in overgrote meerderheid man. Het opleidingsniveau van de activisten is meestal laag.
In hun rapport "Teruggang en uittreding Processen van deradicalisering ontleed" uit 2008 schrijven de Nederlandse onderzoekers Froukje Demant, Marieke Slootman, de intussen overleden Frank Buijs en Jean Tillie dat de Noorse neonazi's zich de laatste jaren beter zijn gaan organiseren.