Is Italië het volgende crisisslachtoffer?
Door correspondent Bas Mesters in Rome
Is Italie, na Griekenland, Ierland en Portugal, het volgende land dat wordt getroffen door de eurocrisis? De speculaties daarover nemen toe nu de financiële sector steeds minder vertrouwen lijkt te hebben in de Italiaanse economie.
De vrees bestaat dat de eurocrisis zich verder uitbreidt. Italië is de derde economie van de eurozone. Als die echt wordt geraakt, komt de hele eurozone in gevaar.
Schommelingen
De rente op Italië staatsschuld steeg gisteren naar het hoogste niveau in negen jaar. De beurs van Milaan beleefde een zwarte dag. Vooral de Italiaanse banken, die veel hebben geïnvesteerd in Italiaanse staatsobligaties, gingen hard onderuit.
De heftige schommelingen geven aan dat het marktvertrouwen daalt in de capaciteit van Italië om haar leningen terug te betalen. De hogere rente die Italië moet betalen om zijn staatsschuld te financieren is zorgwekkend, omdat het land de komende maanden opnieuw bijna 70 miljard euro moet lenen om de staatschuld af te dekken.
De komende 5 jaar moet 900 miljard euro worden geherfinancierd. Nu al betaalt Italië jaarlijks tussen de 70 en 80 miljard euro aan rente over haar staatsschuld van 1800 miljard euro. Als de rente blijft stijgen, neemt die last alleen maar toe.
Berlusconi
Het afnemende vertrouwen heeft diverse oorzaken. Nu Europa het maar niet eens wordt over de rol die private banken moeten gaan spelen bij het ondersteunen van de noodlijdende economieën, neemt de onzekerheid in de markt toe. Italië had daar gisteren extra last van, omdat premier Berlusconi in een interview met la Repubblica openlijk de aanval inzette op minister Tremonti van Economische Zaken.
Berlusconi vindt dat Tremonti, die 47 miljard in drie jaar wil bezuinigen, alleen maar naar de financiële markten kijkt en niet naar de wensen van de kiezer die belastingverlaging wil. Tremonti reageerde daarop met de opmerking dat Berlusconi moet oppassen: ,,Als ik val, valt Italië.''
Tremonti wordt inderdaad door vriend en vijand beschouwd als de man die het begrotingstekort van Italië tot nu toe binnen de perken wist te houden, waardoor Italië behoed bleef voor Griekse scenario's. Zijn stringente begrotingsbeleid leidt inmiddels tot grote ontevredenheid bij gemeenten, in de gezondheidszorg en in het onderwijs die geconfronteerd zijn met forse bezuinigingen. Het bedrijfsleven klaagt over het gebrek aan structurele hervormingen om de economie weer te laten groeien.
Geloofwaardigheid
Tremonti's positie is verzwakt nu hij genoemd wordt in een corruptieschandaal. Dat richt zich op Marco Milanesi, parlementslid en voormalig adviseur van Tremonti. Tremonti zou jarenlang gratis in een luxeappartement hebben gewoond dat Milanesi voor 8000 euro per jaar huurde. De Minister van Economische Zaken liet gisteren weten het pand onmiddellijk te zullen verlaten.
Onder druk van Berlusconi moest Tremonti bij het opstellen van het bezuinigingsplan toestaan dat het overgrote deel van de 47 miljard euro inkrimping pas na de verkiezingen van 2013 zal worden ingeboekt. Dit heeft de geloofwaardigheid van het beleid geen goed gedaan. De vrees bestaat dat Berlusconi tijdens de behandeling van de bezuinigingswet in het parlement nog meer concessies zal afdwingen.
Gisteren zag de toekomstige president van de Europese Centrale Bank, de Italiaan Mario Draghi, zich genoodzaakt in te grijpen om de financiële markten gerust te stellen. Hij benadrukte dat de bezuinigingsoperatie van Italië in orde is. Ook Berlusconi probeerde de verhitte atmosfeer op de beurzen te temperen door te verzekeren dat Italië, zoals afgesproken met de EU, in 2014 het begrotingstekort zal hebben weggewerkt.