'Psychische zorg wordt onbetaalbare luxe'

In Den Haag wordt vandaag geprotesteerd tegen de bezuinigingen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Het kabinet wil voor de zogenoemde tweedelijnszorg, van bijvoorbeeld psychotherapeuten of klinisch psychologen, een eigen bijdrage vragen. Dat moet ertoe leiden dat mensen met psychische problemen voor goedkopere behandelingen bij bijvoorbeeld de huisarts kiezen.

NOS Net sprak met mensen die in de geestelijke gezondheidszorg werken en vroeg hen wat de bezuinigingen voor gevolgen zullen hebben.

Goede zorg onbetaalbaar

Sietze (sociaal psychiatrisch verpleegkundige): "Patiënten met langdurige psychische problemen hebben vaak geen betaalde baan. Ze zijn aangewezen op een uitkering en hebben chronisch geldgebrek. Voor deze mensen wordt goede zorg onbetaalbaar. We zien nu al dat steeds meer mensen moeite hebben met het betalen van de basispremie van de zorgverzekering. Als dan ook nog voor iedere zorgactiviteit een eigen bijdrage wordt gevraagd, wordt de psychische zorg een onbetaalbare luxe."

Albert (psychiatrisch verpleegkundige): "Er ontstaat op deze manier een verdeling tussen mensen die de zorg kunnen betalen en een hele grote groep die hier niet toe in staat is."

Patiënten mijden zorg

Jan (sociaal psychiatrisch verpleegkundige): "Veel van onze cliënten zijn nu al geneigd om noodzakelijke zorg te mijden. Hogere eigen bijdragen zorgen ervoor dat cliënten later in de zorg komen met ernstiger symptomen, dat er meer gevaar en overlast ontstaat en dat er daardoor meer dwangopnames noodzakelijk zijn."

Sietze: "Patiënten zullen een eerste aanmelding opschorten, omdat ze zelf een zak geld moeten meenemen. Onbehandelde klachten nemen toe in ernst, met meer overlast voor de patiënt zelf, maar ook voor zijn of haar sociale omgeving, familie, vrienden en collega's."

Petra (al jaren werkzaam in de ggz): "Een financiële drempel zal leiden tot een afname van de zorgvraag, maar niet tot afname van behoefte of noodzaak. Het uitblijven van behandeling van psychiatrische ziektebeelden kan leiden tot grote maatschappelijke schade. Bijvoorbeeld door overlastgevend gedrag."

Motivatie werknemers weg

Sietze: "Als behandeling en zorg later worden ingezet, betekent dat ook dat zorgvuldige diagnostiek en goed geplande behandeling onder druk komen te staan. Het aantal spoedopnames zal toenemen, waardoor we in de klinische zorg met een verhoogde werkdruk te maken krijgen. Door deze toenemende werkdruk en stress zal het ziekteverzuim stijgen."

Petra: "Een ander effect is afnemende motivatie bij mijn medewerkers. Werken in de ggz en verslavingszorg is al niet populair onder maatschappelijk werkenden, verpleegkundigen en SPH'ers. Ook onder MBO-opgeleiden is de sector niet populair. Het is een erg moeilijke doelgroep en we worden regelmatig met agressie en ernstig leed geconfronteerd. Doordat de sector hard getroffen wordt, zal het nog lastiger worden om dit negatieve imago weg te poetsen."

Wachtlijsten lopen op

Albert: "De vorige regeringen zijn erg druk geweest met het wegwerken van wachtlijsten, maar die gaan nu weer ontstaan. Waarschijnlijk moeten meer en meer cliënten zich aanmelden bij instellingen omdat andere manieren van zorg niet meer toegankelijk zijn. Denk aan de bezuinigingen op het persoonsgebonden budget. Mensen die nu met een PGB in staat zijn om zelfstandig te wonen, zullen weer beroep moeten doen op instellingen, waar op dit moment geen plaats is."

Maatregelen niet opgepakt

Petra: "We konden deze maatregelen verwachten. De ggz heeft zelf voorstellen geformuleerd om de zorg efficiënter te maken, maar deze werden niet actief opgepakt toen de economie nog sterk was. Er is gewacht tot de overheid wel maatregelen móest nemen om de kosten te beheersen, dit ten koste van de patiënten."

Sommige namen in dit artikel zijn gefingeerd