Schaaktieners uit India rammelen aan fort gevestigde grootmeesters: 'Extreem veel talent'

Drie Indiase schaaktieners rammelden afgelopen maand hevig aan de poorten van het kasteel der gevestigde grootmeesters. Maar koning Magnus Carlsen van de troon stoten in de finale van de World Cup in Azerbeidzjan? Dat ging nog net even te ver.

Carlsen vliegt met 110.000 dollar prijzengeld in zijn koffer en een titel die hij nog nooit won terug naar Noorwegen. Maar na het toernooi in Bakoe - niet te verwarren met de klassieke tweekamp om de wereldtitel - ging het toch vooral over het succes van de jonge Indiërs.

Rameshbabu Praggnanandhaa, 18 jaar, in het kort 'Pragg', verloor donderdagmiddag de finale na een tiebreak van de mondiale nummer één Carlsen. De Indiase tiener vermorzelde eerder dit toernooi in een indrukwekkende triomftocht wel de Amerikanen Hikaru Nakamura en Fabiano Caruana, de nummer twee en drie van de wereld.

Misschien nog wel indrukwekkender: van de acht kwartfinalisten in de World Cup kwamen er vier uit India. Drie van hen zijn nog tieners, want naast 'Pragg' (18) schaakten ook Arjun Erigaisi (19) en Dommaraju Gukesh (17) zich bij de laatste acht.

Gukesh bestormt op de FIDE-wereldranglijst de toptien van de planeet en lost na ruim drie decennia de Indiase schaaklegende en vijfvoudig wereldkampioen Viswanathan Anand af als hoogst gerankte schaker uit India. 'Gukesh D' is de nieuwe nummer 8, Anand nummer 9.

Praggnanandhaa bezet door zijn World Cup-succes voorlopig plek 20, Erigaisi slechts plek 30, maar een nieuwe generatie schakers heeft zich aangekondigd. En dat bevalt de 32-jarige Carlsen wel.

"Schakers geboren tussen 1990 en 1994 hebben lange tijd gedomineerd, maar met de schakers geboren na 2003 hebben we eindelijk een generatie die ons waardig kan opvolgen als de tijd daar is. En dat moment kan zomaar snel zijn."

De één jaar jongere Caruana, na Carlsen en Garry Kasparov de schaker die ooit de hoogste rating aller tijden had, voorziet een spoedige aansluiting van de jonkies. "Het verschil is heel klein en zal snel gedicht worden, in een paar maanden of jaren. Er zijn veel gevaarlijke jonge gasten", wijst de Amerikaan ook op toptalenten uit Frankrijk, Duitsland en Oezbekistan.

Vooral de golf schaaktalent uit India valt op. Want naast 'Pragg', Gukesh en Erigaisi zijn ook Nihal Sarin (19) en Raunak Sadhwani (17) schakers om op te letten. En vergeet ook niet Vidit Santosh Gujrathi (28) die in Bakoe de sterke Rus Ian Nepomniasjtsji uitschakelde.

'Extreem veel talent'

"Het is een slim land met extreem veel schaaktalent", verklaart de Nederlandse grootmeester Loek van Wely (FIDE-100) de Indiase opkomst. Dat talent wordt vroeg gezien en al op jonge leeftijd ondersteund door de Indiase schaakbond.

"Er zit veel geld, de jongens worden gesponsord en trainers worden aangetrokken. Mannen als Vladimir Kramnik (meervoudig wereldkampioen, red.) en Boris Gelfand (Israëlische grootmeester, red.) komen de jongens met regelmaat trainen."

"Zelf worden ze ook beter door veel online te spelen. In de Champion Chess Tour (wereldbekerschaakcircuit, red.) krijgen ze allemaal kwaliteitstegenstanders. Daar leren ze ook van."

Dat het Tata Steel-schaaktoernooi dit jaar Praggnanandhaa, Gukesh en Erigaisi naar Wijk aan Zee haalde, kwam het drietal ook niet verkeerd uit. Op die leeftijd al tegen de sterkste schakers ter wereld spelen, een betere training kun je niet wensen.

Erfenis van 'Vishy'

De Indiase schaakerfenis die de jonge talenten meetorsen, is niet gering. 'Vishy' Anands succes overtreffen - vijf keer wereldkampioen worden - is maar weinigen gegeven. De 53-jarige schaker wordt aanbeden in India.

"Vishy is vooral een bron van inspiratie en motivatie voor die jongens", legt Van Wely uit. "Dat een jonge Indiër nu Anand inhaalt op de ratinglijst is een mijlpaal."

Van Wely ziet in ieder geval Gukesh en Praggnanandhaa, beiden al sinds hun twaalfde grootmeester, binnen afzienbare tijd hoog in de toptien komen. En misschien volgen er wel meer.

Zien we over een jaar of tien dan vier Indiërs bij de absolute wereldtop? "Houd het voorlopig maar op twee, maar ze hebben zo'n reservoir van talent en spelers... Als de basis breed genoeg is, komt het wel."

Caruana ziet de Indiërs de schaaksport nog niet kapen. "Een generatieverschuiving is het nog niet, ze domineren nog niet. Er moet nog wel wat gebeuren willen ze ons vervangen. Maar het zijn heel interessante spelers. Ze zijn erg goed."

Carlsen prijst de jongens uit India vooral voor hun mentale weerbaarheid. "Mentality monsters", noemde de Noor hen na zijn zege in Bakoe. Carlsen zelf schaakt voorlopig nog op een heel ander niveau, maar wat hij daaronder ziet, doet hem goed. "Het schaken is in goede handen voor de toekomst."