NOS NieuwsAangepast

Microbiologie Duitse ziekenhuizen wegbezuinigd

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Door jarenlange bezuinigingen op microbiologie in de Duitse ziekenhuizen, zijn die nu niet meer in staat om adequaat te reageren op een bacterie-uitbraak zoals van de EHEC. De structuur van de Duitse staat met deelstaten die zelf verantwoordelijk zijn voor gezondheidsbeleid maakt het extra ingewikkeld.

Door de bezuinigingen bestaat de hele structuur voor preventie van infectieziekten feitelijk niet meer. Dat zegt professor Alexander Friederich, tot voor kort als microbioloog een van de EHEC-specialisten in Duitsland en nu hoogleraar in Groningen.

Maar vijf tot tien procent van de 2.100 Duitse ziekenhuizen hebben nog arts-microbiologen in dienst. Nog minder ziekenhuizen hebben een eigen microbiologisch laboratorium. Ook de helft van de academische ziekenhuizen heeft geen eigen lab meer.

Nieuwe wetgeving gaat de grote ziekenhuizen verplichten weer microbiologen aan te nemen.

Bezuinigingen

In totaal werken er in de Duitse ziekenhuizen nog geen driehonderd microbiologen waarvan er bovendien tientallen een managementfunctie hebben. Duitsland heeft meer dan vijf keer zoveel inwoners als Nederland. Bovendien is het aantal ziekenhuisbedden per duizend inwoners er zes keer hoger dan in Nederland.

Het verhaal van Friederich wordt bevestigd door professor Jürgen Heeseman, de voorzitter van de Deutsche Gesellschaft für Hygiene und Microbiologie, werkzaam aan het Max von Pettenkofer Instituut van de Ludwig Maximilians Universiteit in München. "De microbiologie maakt geen deel meer uit van de routine van de ziekenhuizen", zegt hij, "ze hebben het vaak helemaal niet meer in huis of in heel beperkte vorm. Door bezuinigingen".

Nederland

In Nederland werken bijna tweehonderd actieve microbiologen. Van de negentig Nederlandse ziekenhuizen hebben er achtenzestig een eigen lab. De overige ziekenhuizen maken gebruik van de veertien streeklaboratoria. Daarnaast bestaat er nog een groot aantal huisartsenlaboratoria voor het eenvoudigere onderzoek.

Het microbiologisch lab van het RIVM doet het heel moeilijke werk én is de centrale plek voor de bestrijding en preventie van infectieziekten in Nederland.

Expertise weg

De Duitse ziekenhuizen hebben in de afgelopen tien jaar hun laboratoria opgedoekt. Het microbiologische testwerk gebeurt nu in grote commerciële laboratoria. Die vertellen het ziekenhuis welke (gevaarlijke) bacterie een patiënt bij zich draagt. Ook in die laboratoria werken zo'n driehonderd microbiologen.

Het is dan aan de microbiologen om te besluiten wat er moet gebeuren om te voorkomen dat zo'n bacterie zich verspreidt en om te adviseren over de juiste behandeling. Bij EHEC moet bijvoorbeeld geen antibiotica gegeven worden, omdat die de kans op niercomplicaties (HUS) vergroot.

Preventie

Bij een andere bacterie moet juist wel antibiotica gegeven worden. Verder moet in geval van resistentie voor allerlei antibiotica voor het juiste middel gekozen worden. Allemaal werk voor de microbioloog.

Die bepaalt ook welke maatregelen nodig zijn om verspreiding van een bacterie te voorkomen. Soms moet een ziekenhuisafdeling of een ic gesloten worden en grondig gereinigd. Soms moet de omgeving van een patiënt gescreend worden op dezelfde bacterie. Daar zijn microbiologen voor nodig. En die zijn er in veruit de meeste ziekenhuizen in Duitsland niet.

Drempel

Behalve de microbiologische labs in de ziekenhuizen zijn ook veel labs van de Duitse GGD gesloten. Ook het werk dat daar gedaan werd wordt nu gedaan door de grote commerciële labs, vaak op grote afstand van de patiënten.

Omdat er nauwelijks meer regionale labs en ziekenhuislabs zijn, is de drempel voor huisartsen om monsters in te sturen van patiënten met bijvoorbeeld diarree hoger geworden. Niet vanwege de prijs van de commerciële labs - die werken juist goedkoper -, maar omdat er geen laboratorium meer is in het lokale of regionale gezondheidsnetwerk.

Korte lijnen

In Nederland sturen huisartsen monsters in naar het plaatselijke huisartsen- of ziekenhuislabs. Die korte lijnen zorgen ook voor snelle resultaten. Artsen kunnen makkelijk in contact treden met de microbiologen. Microbiologen van ziekenhuislabs zien desgewenst ook zelf patiënten of hebben collegiaal overleg met de behandelend arts.

Professor Friederich is mede vanwege de afbraak van de structuur voor de bestrijding van infectieziekten in de ziekenhuizen in zijn vaderland verhuisd naar Nederland.

Microbiologen verplicht

Al voor de EHEC-uitbraak was door problemen met MRSA en andere voor antibiotica resistente bacteriën duidelijk geworden dat de infectieziektenpreventie in Duitsland niet goed werkt. De Duitse Bondsdag heeft dat probleem onderkend.

Op 20 maart hebben de regeringspartijen CDU/CSU en FPD een wetswijziging ingediend die de 300 Duitse ziekenhuizen met meer dan 400 bedden wettelijk verplicht weer microbiologen in dienst te nemen. De tweede lezing van het wetsontwerp vindt vandaag (woensdag) plaats.

In dat wetsontwerp staat onder meer dat van de zeventien miljoen nieuwe patiënten in Duitse ziekenhuizen er jaarlijks 400.000 tot 600.000 een ziekenhuisinfectie oplopen, meestal met bacteriën die voor allerlei antibiotica resistent zijn. Naar schatting 7.500 tot 15.000 patiënten overlijden aan die infecties.

Vermijdbaar

"Een deel van de infecties en sterfgevallen is door gepaste preventiemaatregelen te voorkomen", schrijven de fracties van de regeringspartijen CDU/CSU en FPD. En wat voor de bestrijding van infecties door ziekenhuisbacteriën geldt, geldt evenzeer voor de aanpak van buiten het ziekenhuis opgelopen infecties, schrijven de Duitse regeringspartijen in hun wetsontwerp.

Volgens Friederich moeten er als gevolg van de nieuwe wet de komende tijd achthonderd tot twaalfhonderd microbiologen worden opgeleid in Duitsland. Maar daarvoor moeten eerst opleidingsplaatsen gecreëerd worden. De helft van de academische ziekenhuizen heeft geen eigen microbiologisch laboratorium meer. Die kunnen dus ook geen arts-microbiologen opleiden.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl