Waarde munt Wit-Rusland ruim gehalveerd
Door Kysia Hekster in Moskou
In de Wit-Russische hoofdstad Minsk stort een menigte zich op de pakken zout in de supermarkt. Binnen anderhalve minuut is de hele voorraad verdwenen. Wit-Russen hamsteren op grote schaal goederen als suiker en zonnebloemolie, consumptiegoederen die in prijs stijgen.
Doordat de Wit-Russische roebel vandaag met 56 procent is gedevalueerd, heeft de munt in één klap meer dan de helft van zijn waarde verloren. De devaluatie is vooral een formele bevestiging door de Nationale Bank. In de praktijk is het waardeverlies al weken aan de gang. Er is een zwarte markt ontstaan waar Amerikaanse dollars worden gewisseld tegen 6000 Wit-Russische roebels, terwijl de officiële koers voor 1 dollar nu bijna 4000 roebel is.
Experts zeggen niet uit te sluiten dat de Wit-Russische roebel nog veel verder in waarde zal dalen. Er is een groot tekort aan buitenlandse valuta. De Wit-Russische roebel omwisselen in dollars is onmogelijk geworden. Geld opnemen van dollarrekeningen kan nog wel, maar moet een week van tevoren worden aangevraagd.
Verkiezingen
Directe oorzaak van de huidige diepe financiële crisis in het land zijn de verhoogde overheidsuitgaven rond de verkiezingen eind vorig jaar. Om mensen te overtuigen op hem te stemmen, gaf president Alexander Loekasjenko, die vaak de laatste dictator van Europa genoemd wordt, alle ambtenaren een salarisverhoging van 30 procent. Terwijl dat geld er helemaal niet was.
In december werd hij voor een vierde termijn herkozen na verkiezingen waarbij volgens waarnemers gefraudeerd was. Tienduizenden gingen de straat op om te protesteren tegen de verkiezingsuitslag. De demonstratie werd hardhandig uit elkaar geslagen door de ME, honderden mensen werden gearresteerd. Enkele van de presidentskandidaten van de oppositie die het op hadden genomen tegen Loekasjenko zijn inmiddels veroordeeld tot gevangenisstraffen tot vijf jaar.
Staatsgeleide economie
President Loekasjenko verzekert de bevolking nu "dat het allemaal goed gaat komen", maar de economische vooruitzichten zijn allesbehalve rooskleurig. Leningen die het land uit de problemen zouden moeten helpen zijn verbonden aan strenge voorwaarden, waarvan het nog maar de vraag is of eraan voldaan kan worden.
De Wit-Russische economie is voor het overgrote deel nog staatsgeleid. Privatiseren zou wellicht een oplossing kunnen zijn, maar dat kost te veel tijd om de acute problemen op te lossen.
Of de economische malaise zich zal vertalen in verdere politieke onrust is moeilijk te voorspellen. Wit-Russen zijn heel wat ellende gewend. Ze zijn ook bang om zich uit te spreken tegen de autoriteiten, die keihard optreden tegen de oppositie. Op de Wit-Russische staatstelevisie wordt gesproken van "moeilijkheden" in het land, maar wordt geen eerlijk beeld gegeven van omvang van de economische crisis.