Stoelendans bij IMF tussen continenten

Nog voordat Dominique Strauss-Kahn zijn ontslagbrief bij het Internationaal Monetair Fonds had ingediend, was de strijd om zijn opvolging al begonnen.

"Het verschil is dat het nu open en bloot kan", zegt Paul de Grauwe, hoogleraar Internationale Economie aan de universiteit van Leuven. De stoelendans om de hoogste post bij het IMF is vooral een strijd tussen de continenten.

"Het zal gaan tussen Europa en de rest van de wereld", voorspelt De Grauwe. Het is voor het eerst dat de benoeming van de IMF-baas dit karakter heeft. Tot nu toe werd deze instelling altijd geleid door een Europeaan. Dat was onomstreden, net zoals altijd vaststond dat het hoofd bij de zusterorganisatie Wereldbank een Amerikaan is.

De EU heeft alvast stelling genomen: Strauss-Kahn moet volgens Brussel worden opgevolgd door iemand uit Europa. Bondskanselier Angela Merkel onderstreept dat. "Ik wil nog geen namen noemen, maar we zullen er in Europa over praten."

Griekenland

Dat het mogelijk geen Europeaan wordt, staat los van de affaire Strauss-Kahn. Het is een gevolg van andere economische verhoudingen in wereld. De opkomende economieën willen nu ook wel eens een hoge vertegenwoordiging in internationale organisaties.

Het zou wat De Grauwe betreft nu best eens een Chinees of Indiër kunnen zijn die de leiding krijgt bij het IMF. Maar Europa zal dat niet zomaar laten gebeuren, denkt hij: "De Europese landen zullen de gelederen wel sluiten en een kandidaat voorstellen."

Europarlementariër Thijs Berman (PvdA) hoopt dat er opnieuw een Europeaan wordt benoemd, "die oog heeft voor de problemen in landen als Griekenland", zegt hij.

Afrikaan

Strauss-Kahn heeft volgens Berman het IMF een ander aanzien gegeven door afscheid te nemen van een "keiharde liberale houding". De organisatie staat nu voor sterke overheden die zich verantwoordelijk voelen voor een sociaal beleid, zegt het Europarlementslid. Die lijn is volgens hem het beste in handen bij een Europeaan.

De Grauwe vindt dat een slecht argument. "Toen jaren geleden Afrikaanse landen in financiële problemen zaten, werd er toch ook niet voor gepleit om dan maar een Afrikaan het IMF te laten leiden."

Ruil

Berman vindt het ook een argument dat Europa en de VS de grootste financiers van het IMF (en de Wereldbank) zijn. Hij vermoedt dat Amerika op de vacature Strauss-Kahn aast. Hij voorspelt dat Washington Robert Zoellick terugtrekt als topman bij de Wereldbank. Die instelling zou geleid kunnen worden door iemand uit de opkomende economieën in ruil voor een Amerikaan aan het hoofd van het IMF.

Argumenten die de VS volgens Berman daarvoor heeft, zijn dat Amerikaanse banken sterk vertegenwoordigd zijn in Europa en dat de grote Amerikaanse schuld een onderwerp is waar het IMF binnenkort mee aan de slag moet.

In de optiek van Washington hoeft Europa zich dan niet gepasseerd te voelen, omdat de Wereldhandelsorganisatie wordt geleid door de Fransman Pascal Lamy.

Mandaat

"Europa doet er goed aan zich daar zo hard mogelijk tegen te verzetten", zegt Berman. "Want Europa had met Strauss-Kahn een mandaat tot 2012 en er is geen enkele reden om dat uit handen te geven."

Een vergelijkbare discussie gaat over de Nederlandse afvaardiging in het IMF-bestuur. Traditioneel levert Den Haag een bestuurder (bewindvoerder) die niet alleen Nederland vertegenwoordigt, maar een hele 'kiesgroep' met onder meer Israël en een aantal Oost-Europese landen.

Omdat opkomende economieën ook in het bestuur willen, gaan stemmen op om Nederland en België een zetel te laten delen.