Zwijgplicht Franse media ter discussie

Door buitenlandredacteur Esther Bootsma

Franse journalisten grijpen de arrestatie van Dominique Strauss-Kahn aan voor een grondige zelfinspectie. Normaal schrijven ze niet over maitresses en slippertjes van politici, dat is een ongeschreven code. Anders dan in de VS en Groot-Brittannië houden ze zich ver van schandaaljournalistiek. Maar het schandaal DSK brengt deze code nu aan het wankelen. Zijn journalisten niet te terughoudend geweest door zijn seksuele wangedrag te verzwijgen voor het grote publiek? Moet er geen einde komen aan deze zelfopgelegde zwijgplicht?

"De kleine wereld van politiek en media zou bij zichzelf te rade moeten gaan over de betreurenswaardige tendens om financieel of seksueel wangedrag van de elite te vergoeilijken en of te tolereren", schrijft journalist Olivier Picard. "Iedereen weet dat het beleefde zwijgen ertoe heeft geleid dat Strauss-Kahn - en daarmee onze reputatie - is waar hij nu is", aldus Philippe Waucampt in de Republicain Lorrain.

Handtastelijkheden

Sinds zijn arrestatie wegens poging tot verkrachting komen veel andere verhalen naar buiten over handtastelijkheden (en erger) door Strauss-Kahn. Jarenlang hadden journalisten dit genegeerd, zoals ze ook deden met privé-affaires van bijvoorbeeld de presidenten Chirac en Mitterrand. De eerste journalist die in 2007 schreef dat de 'benadering van vrouwen' door Strauss-Kahn zijn 'enige probleem' was, is Jean Quatremer van de Liberation. "Wat ik nog steeds niet kan begrijpen is dat niemand er voor mij over sprak. In Zweden, de VS of Groot-Brittannië had DSK niet eens aan zijn politieke carriere kunnen beginnen."

De Libération-journalist had verschillende getuigenissen van seksuele intimidatie door Strauss-Kahn, en was zelf ook regelmatig 'geschokt' door wat hij met eigen ogen zag. Toch noemde Quatremer geen namen en geen details. Niet omdat de Franse wet zo streng is als het gaat om smaad, schrijft hij nu in zijn krant.

"Ik volgde simpelweg de wens van de slachtoffers die niet wilden dat hun naam zou worden onthuld. Nogmaals, in Frankrijk is het niet makkelijk om toe te geven dat je slachtoffer bent van ongewenste intimiteiten. Luister naar het hoongelag van de machomannen de afgelopen twee dagen, dat geeft je een beetje een idee wat vrouwen doormaken als ze een aanklacht indienen."

Superieur

Volgens een van Frankrijks bekendste commentatoren, Pierre Haski, voelden Franse journalisten zich altijd superieur tegenover hun Britse en Amerikaanse collega's, omdat zij het prive-leven van politici beschermden. "Maar wij journalisten hebben ons werk niet goed gedaan. We waren het gewend en we zijn misbruikt om zaken geheim te houden. We moeten onze rol op een meer agressieve manier herzien - en toegeven dan niet alle privézaken privé zijn."

Zelf heeft hij ook steken laten vallen, vindt Haski. Zo wist hij dat de vroegere minister van buitenlandse zaken Roland Dumas op dat moment een relatie had met de dochter van de Syrische minister van defensie. "Ik schreef daar niet over, omdat het om zijn privé-leven ging. Maar ik zat fout. Het had invloed op de Franse buitenlandse politiek."

Ook verzwegen de media in 2007 de echtscheiding van de socialistische politici Ségolene Royal en François Hollande, omdat Royal toen presidentskandidaat was. Achteraf vindt Haski dat onjuist tegenover de Franse kiezers.

Slaapkamerjournalistiek

Toch waarschuwt de commentator er op zijn website Rue89 voor dat Franse journalisten nu niet ineens aan slaapkamerjournalistiek gaan doen. De meeste affaires zijn immers irrelevant voor de politiek. Dominique Strauss-Kahn is weliswaar ver over de schreef gegaan met zijn aanranding(en), maar een buitenechtelijke affaire hoeft geen probleem te zijn. In Frankrijk is het zelfs bijna gebruikelijk dat politici er minnaressen op nahouden. Sommige Fransen zien het als een teken van kracht, dus goed om het land te leiden.

Aan journalisten nu de taak om uitwassen te voorkomen, is de conclusie van de introspectie in de Franse media. Ze moeten vooral niet overgaan tot riooljournalistiek, "maar de bescherming van het privéleven mag niet langer dienen als voorwendsel om grote fouten te bedekken in de persoonlijkheid van politici die ons land willen leiden", aldus Pierre Haski. "Dat zou de les moeten zijn van de zaak DSK."