Syrisch massagraf: de zoektocht naar keiharde feiten

'Massagraf gevonden in Syrische stad Daraa', kopt het ANP om 14:38:33. We slaan er op aan, met al het nieuws uit Syrië van de afgelopen maanden in het achterhoofd. Eén keer zoeken op YouTube en de beelden rollen over het scherm. Maar het is onduidelijk wie de filmpjes gemaakt heeft, dus we kunnen het niet zomaar gebruiken.

Eerst maar eens kijken of het nieuws wel klopt. Is er wel een massagraf gevonden? Wie is de bron? Het blijkt dat de Syrische mensenrechtenactivist Ammar Qurabi het nieuws heeft doorgegeven aan het Franse persbureau AFP. Het Nederlandse persbureau ANP haalt het verhaal daar weer vandaan. Volgens Qurabi ontdekten inwoners van Daraa het massagraf. Autoriteiten zouden het gebied meteen hebben afgezet en de inwoners hebben weggestuurd.

Geen ooggetuige

Qurabi is geen ooggetuige. Hij meldt het vanuit Caïro, per telefoon. In het artikel van AFP wordt ook vermeld dat de informatie van de activist niet onafhankelijk gecheckt kon worden. Maar als voorzitter van een belangrijke mensenrechtenorganisatie in Syrië, is hij voor internationale media een belangrijke bron van informatie over de gebeurtenissen in Syrië.

En dan de beelden, zijn die betrouwbaar? Die staan ook op het YouTube-kanaal van Shaam News, het kanaal van een organisatie van Syriërs die beelden het land uitsmokkelen. En laten wij toevallig vorige week een interview hebben gehad met één van hen, de Syrische Nederlander Kawa Rashid. Hij zegt dat hij de beelden vanochtend heeft binnengekregen. Ook sprak hij met een naar Jordanië gevluchte Syrische militair, die zegt dat hij in Daraa massagraven heeft gezien.

Gasmaskers

Toch blijft er twijfel. Op een van de video's is duidelijk te zien hoe mannen met gasmaskers op de lichamen opruimen. Hoe kon dat worden gefilmd, terwijl Qurabi tegen AFP zou hebben gezegd dat het gebied is afgegrendeld? Rashids verklaring: met mobieltjes gaat dat heel makkelijk. "Soms weet je niet wat je ziet, als je ziet wat mensen weten te filmen."

Volgende stop is de buitenlandredactie van de NOS. Daar is ook net overlegd over het nieuws: wat doen we ermee? Het is vanuit hier moeilijk na te gaan of de beelden horen bij het verhaal over de massagraven, zegt Midden-Oostenspecialist Mustapha Oukbih. Daarnaast worden in het originele Franse bericht geen bronnen genoemd, waardoor niet te controleren is waar het nieuws nou echt vandaan komt.

Al met al is het nieuws niet bevestigd, en blijft het onduidelijk waar de video's zijn gemaakt en of het echt om een massagraf gaat. We komen dus opnieuw uit op het dilemma dat we altijd hebben bij verhalen over en uit Syrië: het is nauwelijks na te gaan waar de informatie vandaan komt en of het correct is. Op basis van de gegevens die we hebben verzameld, maken we dan een afweging, publiceren of niet. Vooralsnog besluiten we om de YouTube's op YouTube te laten, tot er meer informatie is.