Bouw Finse kerncentrale jaren vertraagd
Door klimaatcorrespondent Bram Schilham
De bouw van een nieuwe kerncentrale in Finland gaat gepaard met veel problemen. Het bouwproces heeft al jaren vertraging opgelopen. De kosten zijn volgens schattingen verdubbeld, van 3 tot 6 miljard euro.
Het is een belangrijk signaal voor de partijen die een tweede kerncentrale in Borssele willen bouwen, want die overwegen met hetzelfde bouwbedrijf uit Frankrijk in zee te gaan. Het Franse bedrijf zegt op zijn beurt dat de ervaringen in Finland er juist voor zullen zorgen dat een nieuwe centrale in Nederland zonder problemen kan worden neergezet.
Op het afgelegen eiland Olkiluoto aan de Finse westkust staan sinds 1980 al twee reactoren, de OL1 en de OL2. Samen met nog twee andere centrales elders in het land zijn ze goed voor bijna eenderde van de Finse stroomvoorziening.
Eerste centrale sinds Tsjernobyl
Het nieuwe project, de OL3, moet het aandeel kernenergie in Finland nog verder opvoeren. In 2005 viel het bouwbesluit. Het was de eerste bestelling voor een nieuwe kerncentrale in Europa sinds de ramp in Tsjernobyl in 1986.
De Franse bouwer Areva sleepte de opdracht in de wacht. Areva ontwikkelde een nieuw ontwerp, de European Pressurized Reactor (EPR). Groter, efficiënter en veiliger dan oudere types, zoals de probleemcentrale in Japan. Met betere noodvoorzieningen om de reactor te koelen na een ongeluk, belooft de ontwerper.
En met een zogenoemde corecatcher, een dikwandige betonnen bak onder de reactor, die in het geval van een meltdown de reactorkern kan opvangen en de straling binnen de muren houdt.
Schuld
De OL3 had in 2009 stroom moeten leveren, maar er wordt nog steeds aan gewerkt. De verwachting is dat de centrale in 2013 in gebruik wordt genomen. Wie de meeste schuld heeft aan de vertraging is onderwerp van discussie.
Volgens Areva kwam de Finse toezichthouder steeds met nieuwe veiligheidseisen, waardoor het ontwerp gaandeweg moest worden aangepast. Dat leverde naast vertraging ook extra kosten op. Maar de kritische volgers van het bouwproces zeggen dat Areva met een onvoltooid ontwerp aan het project begon.
Inmiddels staan de partijen tegenover elkaar in een arbitrage procedure. Inzet: wie draait er op voor de kostenoverschrijding van enkele miljarden?
Oost-Europese werklieden
Volgens Greenpeace Scandinavië ontstonden veel problemen doordat Areva goedkope arbeidskrachten uit Oost-Europa inhuurde. Daardoor ging er veel mis tijdens de bouw. Sommige onderdelen moesten op last van de Finse toezichthouder zelfs weer worden afgebroken en opnieuw opgebouwd.
"We hebben Poolse arbeiders geïnterviewd. Zij vertelden dat ze werden aangemoedigd om constructiefouten te verdoezelen, om geen verdere vertraging op te lopen", zegt Jehki Härkönen van Greenpeace. Areva spreekt dit tegen. In Nederland hoeven we niet bang te zijn dat we met vergelijkbare problemen te maken krijgen, belooft het Franse bedrijf. "We hebben belangrijke ervaring opgedaan in Finland. We weten nu precies hoe we het moeten aanpakken."
Keuze
Areva is de gedoodverfde kandidaat om ook in Borssele aan de slag te gaan, mocht het komen tot een vergunning voor een tweede Nederlandse kerncentrale. Want het Zeeuwse energiebedrijf Delta, initiatiefnemer van Borssele-2, werkt ook al samen met een ander Frans bedrijf: EDF. Samen willen ze de nieuwe kerncentrale in Zeeland mogelijk gaan maken.
Waarschijnlijk wordt nog dit jaar de keuze gemaakt voor het type centrale en de bouwer. De EPR van Areva gooit hoge ogen.