'Afbeelding vizier zet aan tot geweld'

Door redacteur Remy Hersbach

Het afbeelden van sommige symbolen in politieke campagnes kan aanzetten tot geweld. Dat blijkt uit een onderzoek van de TU Delft, dat in vakblad Perception is verschenen.

In een fictief scenario kregen respondenten de vraag voorgelegd op welke manier ze vossen in de provincie Utrecht zouden willen bestrijden. Ze moesten op verschillende plekken aangeven of de dieren afgeschoten of uitgezet moesten worden.

Een deel van de ondervraagden kreeg neutrale cirkels te zien met locaties van de dieren. Bij een andere groep waren de locaties afgebeeld als een vizier van een geweer. Bij de richtkruizen werd veel vaker (43 procent ipv. 26 procent) voor het afschieten van de dieren gekozen.

Aanslag na kaart

De aanleiding voor het onderzoek was een kaart die Sarah Palin gebruikte bij de tussentijdse Congresverkiezingen in 2010. Onder de titel 'It's time to take a stand' publiceerde ze een landkaart met daarop de districten waarin Democraten hadden gestemd voor de omstreden ziektekostenwet van president Obama. Ze had de disctricten als richtkruizen afgebeeld.

Democraat Gabrielle Giffords, wier district op de kaart was afgebeeld, werd een paar maanden later in haar hoofd geschoten bij een aanslag. Ze werd in kritieke toestand afgevoerd naar het ziekenhuis. Zes andere mensen kwamen bij de aanslag om het leven.

'Niet de bedoeling'

Palin zei naderhand dat het niet de bedoeling was om de kruisjes op vizieren te laten lijken. De onderzoekers van TU Delft waren geïntrigeerd door haar reactie. "Palin zei ook nog dat ze zich niet kon voorstellen dat zo'n kaart dit zou doen. We vonden het op zijn minst twijfelachtig, dus dat was de reden voor ons om het onderzoek op te zetten", vertelt onderzoeker Jan Schoormans.

Volgens hem is het niet mogelijk de resultaten direct te vertalen naar de aanslag op Gabrielle Giffords. "Er zal heel wat meer nodig zijn om iemand te doen besluiten om een aanslag te plegen op een persoon. Ons onderzoek, hoe kunstmatig ook, maakt wel duidelijk dat het gebruik van tekens die verwijzen naar geweld niet vrijblijvend is."

Op basis van het onderzoek raden de onderzoekers het gebruik van gewelddadige symbolen in politieke campagnes af.