'Geen celstraf voor Demjanjuk'

Door verslaggever Rienk Kamer

De 90-jarige Nederlander Jules Schelvis heeft als eerste medeaanklager in het proces tegen John Demjanjuk zijn requisitoir uitgesproken. Na een persoonlijk en gedetailleerd relaas over de gruwelijkheden van de nazi's eiste hij een schuldigverklaring zonder celstraf tegen Demjanjuk. Die zou in 1943 bewaker zijn geweest in het vernietigingskamp Sobibor.

Het Duitse Openbaar Ministerie eiste vorige maand zes jaar cel in het grote naziproces, dat anderhalf jaar geleden begon. Vandaag en morgen komen 23 Nederlandse nabestaanden in München aan het woord als 'Nebenkläger'. Zij mogen ook een strafeis formuleren.

Gruwelijk

Al eerder zei Schelvis dat het hem vooral gaat om het gruwelijke verhaal van het kamp in Oost-Polen. Er werden naar schatting 170.000 mensen vermoord, onder wie ruim 33.000 Nederlandse Joden. Zelf overleefde Schelvis Sobibor, doordat hij na aankomst werd uitgekozen te gaan werken in een ander kamp. Zijn vrouw en schoonouders werden wel in Sobibor vergast.

Volgens Schelvis ontbrak het bij Demjanjuk aan het geringste spoor van humaniteit, maar hij herhaalde vandaag voor de rechtbank dat de hoogte van de straf hem niet veel uitmaakt. "Uit respect voor mijn humanistische ouders verzoek ik de rechtbank, tegen deze oude man, die al jaren gevangen zat, geen vrijheidsstraf op te leggen."

John, alias Iwan, Demjanjuk blijft ontkennen dat hij bewaker in Sobibor is geweest. Het belangrijkste bewijsstuk, een persoonsbewijs waarop staat dat hij wel degelijk in het vernietigingskamp aan het werk is geweest, wordt een vervalsing genoemd.

Zonnebril

Anderhalve week geleden beleefde Demjanjuk zijn 91ste verjaardag in de gevangenis in München, de stad waar Adolf Hitler zijn moorddadige opmars in de jaren 20 begon. Vandaag hoorde de verdachte de woorden van Schelvis aan, liggend op een bed, zijn ogen net als bij vorige gelegenheden bedekt door een zonnebril.

De nabestaanden hopen op één ding: dat Demjanjuk eindelijk zijn zonnebril afdoet, hun recht in de ogen durft te kijken en vertelt wat er op die verschrikkelijke plek is gebeurd. Slechts weinigen verwachten dat hij dit ook zal doen.