De man die de Amerikaanse Burgeroorlog begon

Vandaag precies 150 jaar geleden werden de eerste schoten gelost in de Amerikaanse Burgeroorlog. Troepen van de Zuidelijke staten namen Fort Sumter, het federale fort midden in de haven van het opstandige Charleston, onder vuur. Eén persoon ging de geschiedenis in als de man die het eerste schot van de oorlog afvuurde: Edmund Ruffin.

Ruffin was 66 toen de oorlog uitbrak. Hij had carrière gemaakt als landbouwer: nog voordat iemand in de VS nadacht over kunstmest voerde hij al experimenten uit om de zuurgraad van de bodem te verlagen. Het zou een revolutie betekenen voor de tabaksplantages van het Zuiden.

Slavernij

Echt beroemd werd hij vanwege zijn felle strijd voor behoud van slavernij in de VS. In de Noordelijke staten gingen halverwege de negentiende eeuw steeds vaker stemmen op om slavernij af te schaffen.

Ruffin had zo'n 200 slaven, die onmisbaar waren voor zijn plantages. Langzaam kwam hij tot de conclusie dat als de VS slavernij zou gaan verbieden, de Zuidelijke staten zich maar moesten afscheiden.

De zaak kwam in een stroomversnelling toen Abraham Lincoln in november 1860 tot president werd gekozen. Binnen een maand besloot South Carolina om uit de Unie te stappen, uit angst dat Lincoln de slavernij zou afschaffen. Zes andere staten volgden.

Ultimatum

De afscheiding leidde tot een patstelling in het zuiden. De staten namen veel federale bases over, maar Fort Sumter lag op een eiland. Op de strijd die daarover gevoerd zou moeten worden, zat geen van de partijen te wachten.

Het beleg liep uit de hand toen Lincoln eind maart aankondigde het fort te willen bevoorraden. Voordat de schepen konden arriveren, werd een ultimatum gesteld door de Zuiderlingen: het fort ontruimen of het vuur zou worden geopend.

Ruffin snelde zich naar Charleston vanuit zijn woonplaats in de staat Virginia, die tot zijn grote woede nog altijd tot de Unie behoorde. Hij sloot zich aan bij de militie van South Carolina om deel te nemen aan het beleg van Sumter.

Bloedig

Het ultimatum verstreek zonder dat het fort ontruimd werd en een uurtje later, rond half vijf 's ochtends op 12 april 1861, werd Charleston wakker met kanongebulder. Wie precies het eerste schot loste is niet bekend, maar het verhaal dat het Ruffin was geweest, gaf hem een heldenstatus in het Zuiden.

Anderhalve dag werd het fort bestookt met 43 kanonnen. Toen liet de bevelhebber een witte vlag hijsen en bood hij zijn overgave aan. De eerste slag van de Burgeroorlog had slechts één leven gekost: een ezel op Sumter was geraakt tijdens de beschieting.

Vier jaar lang zouden de Noordelijke en Zuidelijke Staten met elkaar vechten. Meer dan 600.000 mensen kwamen om. Bij geen enkel ander gewapend conflict in de geschiedenis verloren zoveel Amerikanen het leven.

Zelfmoord

Een van de laatste slachtoffers van de oorlog was Edmund Ruffin zelf. In april 1865 bereikte hem het nieuws dat generaal Lee zich had overgegeven aan de Unie. Met de belangrijkste generaal uitgeschakeld, was de oorlog zo goed als verloren, wist Ruffin.

"Ooit zullen de Yankees boeten voor hun onderdrukking en gruwelijkheden", schreef hij in een afscheidsbrief, wetende dat hij die dag niet meer mee zou maken.

Hij eindigde de brief met een verwensing van de Noorderlingen. "Met mijn laatste woorden wil ik mijn onverminderde haat voor het Yankee-ras betuigen." Daarna pakte de verbitterde 71-jarige zijn pistool en schoot zichzelf door het hoofd.