Lokale lasten stijgen minder hard

Door economieredacteur Tamara Awwad

Voor het eerst stijgen de gemeentelijke woonlasten minder hard dan de inflatie. En dat is opmerkelijk in een tijd dat er veel bezuinigd moet worden. Dat staat in de Atlas van de lokale lasten die het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) vandaag presenteert.

Volgens Maarten Allers, directeur van COELO, hebben gemeenten twee opties: "Of je doet de uitgaven naar beneden en je gaat flink bezuinigen of je schroeft gewoon de belastingen wat op. Maar dat laatste doen ze dus niet. En dat is opvallend."

Tientje extra

Dit jaar betalen huiseigenaren gemiddeld 1,6 procent meer aan onroerendezaakbelasting (ozb), reinigingsheffing en rioolheffing. Dat komt neer op een tientje extra. En dat terwijl de inflatie voor dit jaar op 2 procent wordt geschat. In het afgelopen decennium stegen de lasten juist harder dan de inflatie. Afgelopen jaar zaten ze rond het inflatieniveau en dit jaar er dus net onder.

Mensen die een huis bezitten en daar met meerdere mensen in wonen, betalen gemiddeld 671 euro. Voor mensen die in hun eentje in een koophuis wonen, valt de rekening zeventig euro lager uit. Huurders worden gemiddeld voor 360 euro belast. Zij hoeven geen ozb en meestal ook geen rioolheffing te betalen.

Afval

En dit jaar is er nog een primeur. Burgers gaan gemiddeld minder betalen voor de reinigingsheffing. Het is een daling van een half procent. "Dat komt doordat het goedkoper is om afval te verwerken en gemeenten dus goedkopere contracten kunnen afsluiten. Dat voordeel wordt doorgesluisd naar de belastingbetaler", aldus Allers.

Sinds een paar jaar zijn er steeds meer gemeenten die het verwerken van afval uitbesteden. Dat levert dus een besparing op. Ruim 41 procent van de gemeenten heeft dit voor elkaar gekregen.

Daar staat tegenover dat de kosten voor het riool juist sterk stijgen, met 3,9 procent. Het is niet toevallig dat dit juist nu aan de orde is. "Veel riolering is veertig jaar geleden aangelegd. Toen zijn er veel nieuwe wijken gebouwd en op een gegeven moment moet het dan vervangen worden. En dat is heel duur", legt Allers uit.

Daarvoor gaan burgers de komende jaren betalen. De investering valt nog hoger uit, omdat het riool aan strengere milieueisen moet voldoen. Het COELO verwacht dat de rioolheffing nog een aantal jaren lang omhoog zal gaan.

Uitschieters

Er zijn uiteraard uitschieters naar boven en beneden. De goedkoopste gemeente is Zevenaar, daar betaalt een huizenbezitter 480 euro. Maar in Blaricum moet er 1165 euro neergeteld worden. Dit verschil is misleidend, want de rest van de gemeenten verschillen juist weinig van elkaar. In bijna driekwart van de gemeenten moet een huiseigenaar tussen de 550 en 750 euro betalen.

Die verschillen zijn overigens ook te verklaren. Gemeenten met dure huizen hebben hoge woonlasten, maar zij krijgen daarom ook minder geld vanuit het Rijk. Deze gemeenten zijn immers in staat om zelf meer belasting op te halen. Blaricum is zo'n gemeente.

Een andere reden is bijvoorbeeld een zachte bodem. Daar is het onderhoud aan het riool en wegen erg duur. Dat geldt bijvoorbeeld voor de gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

Volgens professor Allers loont het in ieder geval niet om te verhuizen. Daarvoor zijn de verschillen echt te klein.

Keerzijde

Gemeenten zitten krap bij kas doordat ze minder geld van de overheid krijgen. En als burgers niet veel meer belasting gaan betalen, moet het tekort toch op een andere manier worden opgelost. Daarom moeten veel gemeenten keuzes maken, bijvoorbeeld plantsoenen minder onderhouden of de bibliotheek of sportvereniging minder subsidiëren.

In het begin kunnen gemeenten nog wel bezuinigen zonder dat de burger daar veel van merkt, maar al vrij snel wordt de dienstverlening aangetast. "Dan kan het zijn dat de burger uiteindelijk gaat protesteren en dat gemeenten uiteindelijk toch besluiten om daar niet mee verder te gaan", zegt Allers. Maar hij benadrukt dat het nog even duurt voordat mensen echt ontevreden worden.

Op de kaart kunt u in één oogopslag zien of de totale woonlasten in uw gemeente dit jaar omhoog of omlaag gaan. In de tabel kunt u aflezen hoeveel euro's u meer of minder moet betalen. Wat u precies in uw gemeente moet betalen, kunt u terugvinden in de digitale Atlas.