Rechtspraak innoveert, aantal rechtszaken daalt nog steeds

Vorig jaar zijn er opnieuw minder rechtszaken gevoerd. Dat blijkt uit de cijfers in het jaarverslag van de Raad voor de Rechtspraak. De daling is al een paar jaar aan de gang. Volgens de raad stappen steeds minder mensen naar de rechter vanwege de verhoging van de griffierechten, de kosten om een rechtszaak te voeren.

Vorig jaar waren er in Nederland ruim anderhalf miljoen rechtszaken, een afname van 60.000 in vergelijking met het jaar ervoor. De grootste daling is te zien bij het bestuursrecht. Zo werden er minder procedures gevoerd over de bijstand en andere uitkeringen.

Ook het aantal civiele zaken daalde. Dat komt volgens de Raad voor de Rechtspraak omdat het aantal schuldsaneringen afneemt. Doordat het economisch beter gaat, betalen meer mensen hun rekeningen op tijd en zijn er minder faillissementen.

Drempels

Dat er hoge griffierechten worden gerekend, is volgens voorzitter Henk Naves van de Raad voor Rechtspraak vooral terug te zien in de terugloop bij de zaken bij de kantonrechter. Het gaat dan vooral om zaken over handelsvorderingen tot 25.000 euro. "De baten wegen dan niet op tegen de kosten", zegt Naves.

Het baart Naves vooral zorgen dat door de hoge kosten een drempel wordt opgeworpen om naar de rechter te stappen. "Mensen moeten hun recht kunnen halen."

Financiële problemen

De rechtspraak in Nederland wordt per rechtszaak gefinancierd. Nu het aantal zaken steeds verder afneemt kampt de rechtspraak met financiële problemen. Er was in 2018 een tekort van 38 miljoen. Ook bezuinigingen en de vertraging in de digitalisering dragen bij aan het tekort.

De rechtspraak voert op dit moment onderhandelingen met de politiek over een ander financieringsmodel. Hierbij zouden bijvoorbeeld onderhoud en gebouwen apart bekostigd worden.

Cultuurverandering

Voorzitter Naves wil zich in de komende jaren hard maken voor een cultuurverandering. "Op deze manier kunnen we ervoor zorgen dat we als rechtspraak mee blijven gaan in het tempo van de maatschappelijke ontwikkelingen."

Naves benadrukt dat er vorig jaar al veel is gebeurd op het gebied van innovatie. Er kwamen bijvoorbeeld wijk- en regelrechters om de rechtspraak dichter bij de burgers te brengen. Volgens de voorzitter dragen deze initiatieven bij aan een duurzame oplossing van problemen. "Tegelijkertijd verlagen ze de drempel door eenvoudige procedures tegen lage kosten aan te bieden", zegt hij.